Do khí hậu và địa thế vùng cao cùng với đặc tính thổ nhưỡng, ở Sa Pa, cây cải Mèo mọc hoang và được trồng nhiều nơi. Cải Mèo có mã giống như cải bẹ xanh, tùa xại, cải ngọt ở miền xuôi, thuộc họ rau có bẹ, lá dài màu xanh sậm, viền lá khuyết nhọn.
Cải Mèo rất dễ trồng, người Mông, Dao, Thái... ở Tây Bắc chỉ vãi hạt xuống ven nương, mép đồi, rồi để mọc tự nhiên. Cùng với mưa nắng, cây cải cứ thế mà lớn phượt lên, xanh tốt, mỡn mà.
Cải Mèo thơm ngon như cải bẹ xanh, rất hấp dẫn nếu khi được xào với thịt bò, thịt trâu. Những cọng rau tái màu xanh sẫm, giòn, dai và hơi ngọt nhẫn, có hương vị rất đặc trưng của ẩm thực miền núi cao. Cải Mèo còn được dùng phổ biến trong món lẩu. Nhúng một nắm cải mèo đã được vặn ngắt thành từng khúc vào nồi lẩu cá hoặc thắng cố (lòng ngựa, dê, trâu, bò tươi luộc với bột riềng, thảo quả, quế khâu, đại hồi), ta sẽ thấy vị ngọt mát, tươi mỡn của rau cộng với mùi thơm ngây ngất của món ăn. Cải Mèo ăn với lẩu ít khi dùng dao cắt mà phải vặn rau ngắt thành từng đoạn như thế mới giữ được vị đậm đà của rau (hoặc ít ra là cách thức khi ăn tạo nên cảm nhận tâm lý như thế với thực khách).
Rau cải Mèo còn có thể chế biến thành nhiều món như xào, nấu, luộc... Cải Mèo xắt nhỏ thêm một miếng gừng giã giập cho vào nước vào đun sôi, thêm một ít bột nêm, tiêu nhuyễn là có một tô canh ngon mát, giải nhiệt rất tốt trong những ngày hè oi bức hoặc cho thực khách ăn giã rượu, bia. Công phu hơn, rau có thể nấu cùng với thịt gà, bò, thịt nạc băm với một ít gia vị. Tô canh sẽ thành một món ẩm thực với hương vị thật độc đáo. Cải Mèo cuộn thịt thăn bò nướng là một món "nhậu" hoặc ăn với cơm lam thật "hết xảy"!
Có thể nói, cải Mèo là một loại rau sạch, một đặc sản của thiên nhiên ban tặng cho vùng cao Tây Bắc, có sức sống mãnh liệt, sinh trưởng khoẻ, chống chịu sâu bệnh rất tốt. Nhà người Mông, Dao khi đãi cơm khách, chủ nhà chỉ cần ra nương, đồi nhổ vài cây cải mọc len lỏi trên các hốc đá hoặc tỉa một vài bẹ lá là đã có một bữa rau sạch đãi khách. Do sự hấp dẫn và đặc sắc của cải Mèo, loại rau sạch này hiện nay đã có mặt ở nhiều nơi. Một số địa phương ở Tây Bắc còn nhân rộng giống cải Mèo trong các hộ nông dân để phát triển thành một loại rau đặc sản có giá trị kinh tế.
Nguồn : SGT