- Đó là cá chiên – loài cá khủng trên thượng nguồn sông Hồng và cá suối ở Sa Pa.
Loài cá khủng trên thượng nguồn sông Hồng
Đó là loài cá chiên – loại cá da trơn “khủng” nhất nằm trong top 5 loài cá ngon xưa kia tiến vua, sống ở vùng nước chảy xiết ở khu vực thượng nguồn sông Hồng, sông Chảy trên đất biên giới tỉnh Lào Cai.
Hiện nay, cá chiên đang được bán với giá cao nhất trong các loài cá sông ở thị trường thành phố Lào Cai và thị trấn du lịch Sa Pa với giá từ 300 - 600 ngàn đồng/ kg nhưng không phải dễ mua, nhất là những con to từ 5 kg trở lên.
Cá chiên sông Hồng bày bán ở chợ Lào Cai
Thịt cá chiên có màu vàng óng như nghệ trông rất hấp dẫn, thịt thơm ngon dẻo quánh. Thịt cá chiên được nhiều người thích làm lẩu ăn trong ngày giá lạnh hoặc làm chả, nấu canh dấm, om chuối xanh, rán lướt... Nếu đã ăn sẽ nhớ mãi hương vị đặc biệt của loài cá đặc sản này.
Cá chiên rất to khỏe, có con nặng đến vài ba chục cân, thậm chí có chuyện kể ngày xưa đã có người săn được cá chiên khổng lồ nặng gần đến cả trăm cân. Chính vì to khỏe nên cá chiên có khả năng vượt thác rất tốt và chúng thường sinh sống ở vùng nước sâu, chảy siết, nước xoáy, vùng thác đổ mạnh, cạnh hang đá và vùng ghềnh đá cheo leo. Cũng vì đặc tính sinh sống như vậy nên cá chiên cho thịt chắc, thơm đậm.
Đặc biệt, loài cá này nổi tiếng với bộ lòng to, dày như dạ dày lợn, giòn sần sật và là món đặc sản mà nhiều người sành ăn săn lùng.
Do nguồn cung cấp cá chiên ra thị trường ngày càng lớn nên nguồn hàng đặc sản này khan hiếm và được bán với giá rất cao. Một cơ sở chuyên cung cấp cá đặc sản sông Hồng ở tỉnh Lào Cai cho biết, loại cá chiên to đánh bắt tự nhiên trên sông suối có trọng lượng từ 3 kg trở lên giá bán 600.000 đồng/kg, mà phải đặt hàng trước mới có.
Con cá chiên này 3 kg có giá gần 2 triệu đồng
Còn loại cá chiên nhỏ 1-2 kg thường là cá nuôi trong lồng trong các hồ thủy điện giá bán trên dưới 300.000 đồng/ kg. Nếu thực khách đặt ăn ở các nhà hàng sang trọng thì giá bán tăng gấp rưỡi, gấp 2 so với mua lẻ về nhà tự chế biến.
Một số cơ sở nuôi cá lồng ở địa phương có nuôi thử nghiệm cá chiên trong lồng bè trên hồ thủy điện nhưng không thành công do khó khăn về nguồn con giống hoặc nguồn nước chưa phù hợp.
Hiện nay giá cá chiên ở thị trường tỉnh Lào Cai được coi là đắt nhất so với các loài cá đặc sản khác như cá hồi, cá tầm nước lạnh nuôi tại vùng cao Sa Pa,Ý Tý, Bắc Hà.
Cá suối – món ngon khó quên của Sa Pa
Cá suối vùng núi Sa Pa chỉ sống ở dòng suối nước lạnh Mường Hoa bắt nguồn từ đèo Ô Quý Hồ, cao 2.090 mét so với mặt nước biển và suối nước lạnh Ngòi Đum chảy từ vùng Sa Pả đất cổ của Sa Pa xưa, cao gần 1.600 mét và chạy ven quốc lộ 4D xuống sông Hồng ở thành phố Lào Cai.
Một người dân Sa Pa mời khách du lịch mua cá suối đánh bằng lưới
Đặc biệt, loài cá này chỉ sống ven hốc đá trên dòng suối chảy xiết, ăn thủy sinh và rêu đá để béo nhưng con to nhất cũng chỉ bằng ngón tay là cùng. Do khó đánh bắt và nguồn cá suối bây giờ rất ít nên cá suối Sa Pa khó mua và rất đắt, giá bán từ 200 - 300 ngàn đồng/ kg nhưng không phải lúc nào cũng tìm mua được.
Bạn muốn mua làm quà cần mua cá suối do bà con người dân tộc ít người ở Sa Pa dùng chài lưới xuống suối đánh bắt mang lên bờ bán hay người dân bày bán thành món cá nhỏ trong chậu bày bán ven đường.
Theo người dân địa phương, có nhiều cách chế biến nhưng có lẽ cá suối Sa Pa ngon nhất là sau khi đánh bắt ở suối lên, mổ sạch ruột ướp gia vị, cho lên chảo mỡ rán giòn như tóp mỡ. Do rán kỹ nên cá suối không còn xương nên người già, trẻ em đều ăn được.
Cá suối Sa Pa rất bé nhưng rán vàng lên ăn rất ngon và là món nhậu lai dai khi thực khách uống bia.
Cá suối Sa Pa nướng ống nứa cũng được người dân địa phương hay ăn bởi lẽ cách này sẽ làm cho cá giữ nguyên được mùi thơm ngon hấp dẫn riêng của nó. Cá suối nướng là món ăn được người dân vùng núi Sa Pa hay làm mỗi khi nhà có cỗ đãi khách quý. Hiện nay một số nhà hàng ẩm thực cũng bắt đầu chế biến phục vụ thực khách với giá không rẻ chút nào. Tuy nhiên không phải muốn ăn mà có ngay vì nguồn cá suối càng ngày càng hiếm hoi hơn.
Bài và ảnh: Phạm Ngọc Triển