Nhắc đến gia vị chấm của người Việt thì chắc chắn phải nhắc đến nước mắm đầu tiên bởi nó không chỉ đơn thuần là một loại đồ chấm mà nó còn đại diện cho văn hóa ẩm thực Việt Nam. Dù cho mỗi một vùng miền sẽ có những món ăn đặc trưng riêng và khẩu vị mặn ngọt riêng nhưng trong mỗi bữa cơm gia đình của người Việt từ Nam ra Bắc dường như chẳng thể nào thiếu đi sự hiện diện của chén nước mắm.

 

Nước mắm được sản xuất ở hầu hết các tỉnh ven biển của Việt Nam, trong đó nổi tiếng nhất có thể kể đến như nước mắm Phan Thiết, nước mắm Phú Quốc, nước mắm Nam Ô Đà Nẵng, nước mắm Gành Đỏ Phú Yên hay nước mắm Bình Định,… 

 

Từ nước mắm nguyên chất, bạn có thể gia giảm theo khẩu vị của mình bằng cách giã một chút ớt tỏi, thêm chút đường, chanh để ăn cùng với rau, thịt luộc,... trong bữa cơm. Không chỉ có thể, người ta còn chế biến đủ phiên bản nước mắm để ăn kèm với cơm tấm, bún thịt nướng, bánh xèo, bánh bèo, bánh lọc,... và vô vàn các món ăn khác.

 

 Trong đó nổi tiếng nhất có thể kể đến như nước mắm Phan Thiết, nước mắm Phú Quốc,… Ảnh: fashionheelsmall

Loại gia vị chấm được các tín đồ Việt Nam mà nhất là ở khu vực miền Trung và miền Nam cực yêu thích chính là mắm ruốc. Thoạt đầu khi nhìn thấy mắm ruốc, nhiều người có thể nhầm lẫn với mắm tôm ở ngoài Bắc nhưng nếu nhìn kỹ sẽ thấy mắm ruốc có màu đậm hơn và không có mùi tanh như mắm tôm.

 

Loại gia vị này được dùng để chế biến các món ăn như thịt kho mắm ruốc, hay nổi tiếng thì có món bún bò Huế. Nhưng không chỉ có thế, từ mắm ruốc người ta còn có thể pha chế thành một thứ gia vị chấm ăn kèm với các loại trái cây chua mà phổ biến nhất là ăn với xoài non. 

 

Chỉ cần giã một chút ớt, thêm chút đường, bột ngọt nữa là bạn sẽ có ngay một chén mắm chấm xoài bắt mắt. Cầm một miếng xoài chua chấm vào chén mắm ruốc cay cay, mùi thơm nồng, mặn ngọt hài hòa thật khó thể nào cưỡng lại được.

Có lẽ với nhiều tín đồ ẩm thực Việt còn khá xa lạ với cái tên chẩm chéo, nhưng đây là một loại gia vị cực phổ biến và còn được xem là đặc sản của người dân tộc Thái ở khu vực Tây Bắc. Sở dĩ gia vị chấm này có tên gọi như vậy là bởi theo người Thái thì chẩm có nghĩa là thức chấm còn chéo nghĩa là sự kết hợp giữa nhiều nguyên liệu khác nhau tạo nên hương vị độc đáo. 

 

Và thực tế thì nguyên liệu để tạo nên loại gia vị này cũng rất đa dạng như ớt, muối, tỏi, gừng, xả hạt dồi,… và đương nhiên không thể thiếu được hạt mắc khén. Tất cả nguyên liệu này sau khi được sơ chế thì đem nhã nguyễn nên khi thành phẩm sẽ tạo nên một hỗn hợp vừa có độ mặn, lại vừa cay cay thơm thơm đặc biệt.

 

Chẩm chéo thường có hai loại là khô và ướt nên tùy vào sở thích và món ăn mà bạn có thể lựa chọn để ăn cùng với thịt luộc, gà luộc, thịt nướng, rau luộc hay các loại trái cây chua chua đều rất ngon.

Nhắc đến đặc sản Hưng Yên, người ta thường nghĩ ngay đến tương Bần, gia vị chấm hấp dẫn không chỉ người dân địa phương mà còn được bao du khách gần xa ưa thích. Điều khiến cho tương Bần trở nên đặc biệt là bởi nó được chế biến hoàn toàn từ những nguyên liệu đơn giản và gần gũi như đỗ tương, nếp cái hoa vàng và muối nhưng lại đem đến hương vị thơm ngon. 

 

Tương Bần ngon đúng điệu phải có màu vàng bắt mắt cùng vị ngọt dịu cùng mùi thơm hòa quyện từ các nguyên liệu. Từ tương này, người ta có thể dùng làm gia vị chấm khi ăn các loại rau hoặc thịt luộc, cà muối. 

 

Bên cạnh đó nó còn có thể dùng để chế biến các món thịt om hoặc kho cũng đem đến hương vị hấp dẫn riêng biệt. Trong mùa đông mà có chén cơm nóng ăn kèm với thịt kho tương thì còn gì tuyệt bằng. 

Có lẽ nhiều người còn khá xa lạ với cái tên muối kiến vàng và đến khi được chứng kiến tận mắt đặc sản Gia Lai này thì sẽ có phần hơi e ngại. Bởi gia vị chấm này được chế biến từ một nguyên liệu vô cùng đặc biệt đó chính là con kiến vàng.

 

Để làm muối kiến vàng, người ta sẽ bắt những tổ kiến trên cây sau đó dùng cả thân lẫn trứng kiến kết hợp với muối hột, lá thèn lèn, ớt và một chút bột ngọt. Đơn giản là thế nhưng nó lại có vị mặn mặn, ngọt ngọt, cay the cùng một chút chua chua lạ miệng nhưng cũng rất bắt vị. 

 

Muối kiến vàng thường được ăn cùng với thịt bò một nắng. Từng miếng thịt bò mềm mềm, ngọt tự nhiên lại thơm phức hòa quyện với cái vị chua chua, cay the của muối kiến đảm bảo sẽ khiến bạn ấn tượng ngay từ lần đầu thưởng thức. 

Nếu như miền Trung, miền Nam có mắm ruốc thì các tín đồ ẩm thực miền Bắc lại có gia vị mắm tôm trứ danh. Có thể nói, với người dân miền Bắc, mắm tôm được xem như một gia vị chấm không thể thiếu để tạo nên hương vị thơm ngon tròn vị cho các món ăn như cà pháo, nộm rau muống, thịt heo luộc, lòng luộc,… 

 

Bên cạnh đó, nó còn là thứ nước chấm luôn xuất hiện cùng các món đặc sản của miền này mà nhất là đặc sản Hà Nội như bún thang, bún đậu mắm tôm, chả cá Lã Vọng,… Tuy nhiên, do sở hữu mùi hơi nồng nên không phải ai cũng ăn được mắm tôm, thế nhưng nếu đã ăn là đảm bảo ai cũng “ghiền”.

 

 Có thể nói, với người dân miền Bắc, mắm tôm được xem như một gia vị chấm không thể thiếu. Ảnh: songhuongfood

Một loại gia vị chấm được lòng đông đảo các tín đồ đam mê ăn vặt chính là muối tôm Tây Ninh. Chỉ với những nguyên liệu đơn giản như muối và tôm cùng với đó là chút ớt, sả, tỏi theo một tỷ lệ nhất định nhưng người dân Tây Ninh đã chế biến nên một loại đặc sản có một không hai của miền đất này. 

 

Muối tôm Tây Ninh thường có hạt muối to, màu cam đẹp mắt, hương vị tương đối hài hòa, không quá cay cũng không quá mặn. Khi mở nắp hộp muối tôm bạn sẽ ngửi thấy mùi thơm vô cùng quyến rũ.

 

Muối tôm thường được ăn kèm với các loại trái cây như xoài, cóc, ổi, dứa, mận,… hoặc có thể dùng để chấm hải sản, và đặc biệt nhất, đây cũng là gia vị chính dùng để chế biến nên món bánh tráng trộn nổi tiếng thơm ngon của mảnh đất miền Nam này.

Bên cạnh những loại gia vị chấm quen thuộc như nước mắm hay mắm ruốc thì ẩm thực Việt ba miền còn có rất nhiều loại gia vị độc đáo mà nếu có cơ hội bạn nhất định phải thử để cảm nhận sự đặc biệt của chúng nhé!