Việc ăn những món sống chưa qua bất kì sự nấu chín nào chính là một đặc điểm rất thú vị trong văn hóa Nhật Bản. Những món ăn này tuy kinh dị nhưng lại góp phần giúp ẩm thực Nhật Bản gây được ấn tượng cho du khách quốc tế. Đây cũng chính là một yếu tố thu hút khách du lịch từ khắp mọi nơi trên thế giới kéo đến tham quan đất nước mặt trời mọc.

Ăn những con vật còn sống và ngọ nguậy đã trở thành một trường phái đặc sắc trong ẩm thực Nhật Bản. Thế nhưng không phải ai cũng biết ý nghĩa sâu xa của nét văn hóa độc đáo này. Hôm nay chúng ta hãy cùng tìm hiểu lý do vì sao người Nhật lại thích các món “ngọ nguậy” đến vậy nhé.

Ý nghĩa xã hội

Trên đây là câu chuyện về nguồn gốc của món Shirouo no odorigui (cá con sống). Còn các món “ngọ nguậy” khác như mực zombie, tôm nhảy múa… thì lại có nguồn gốc hoàn toàn khác nhé. Theo đó, ngày xưa đồ tươi ở Nhật khá khan hiếm. Tuy ở gần biển nhưng Nhật Bản lại là nước nghèo tài nguyên. Hải sản được đánh bắt khi về đến đất liền thường đã chết và được làm lạnh trong khoảng -40 độ. Do đó, việc thưởng thức những chú tôm, chú mực còn sống là một điều hết sức xa xỉ. Và trong thời kỳ kinh tế bong bóng ở Nhật, những người giàu đều muốn thể hiện quyền lực và vị thế của mình nên không tiếc tay chi cho những món xa xỉ phẩm. Trong đó, ăn các món “ngọ nguậy” chính là một trong những cách mà họ áp dụng để người khác biết mình giàu. Từ đó, thói quen ăn đồ sống tại Nhật trở nên phổ biến và lưu truyền cho đến tận ngày này. 

Về mặt lịch sử

Thói quen ăn đồ sống của người Nhật không phải mới ngày một ngày hai mà nó đã hình thành và phát triển từ xa xưa. Cách đây hàng trăm năm tại vùng Fukuoka đã trải qua một trận lụt khủng khiếp. Khi cơn lũ qua đi, lãnh chúa của vùng đã ban tặng rượu sake cho người dân để khích lệ tinh thần, thế nhưng trong vùng lúc đó chẳng còn thứ gì để ăn ngoài những con cá lòng tong trong nước. Do đó người dân đành múc những chú cá này để nhắm với rượu. Và họ phát hiện ra một điều rất thú vị là những chú cá lòng tong này có vị rất ngon khi ăn sống, nhưng khi ăn chính thì thịt của chúng rất nhạt. Kể từ đó phong tục húp cá lòng tong sống đã được người dân vùng này duy trì cho đến tận ngày nay một phần để nhớ về một thời khó khăn vất vả, còn một phần là do hương vị của chúng rất ngon.

Ý nghĩa về mặt ẩm thực

Dù do hoàn cảnh lịch sử hay ý nghĩa xã hội đi chăng nữa thì các món “ngọ nguậy” sẽ không tồn tại được đến nay nếu nó không ngon và có hương vị đặc biệt. Các đầu bếp sushi giỏi đã phát hiện ra việc chế biến tôm, mực… khi chúng đang còn sống có hương vị ngon ngọt hơn khi chúng đã chết rất nhiều. Từ đó họ đã tạo ra dòng ẩm thực ikizukuri với phương châm “chỉ chế biến hải sản khi chúng còn đang sống và... ngọ nguậy”. Trong dòng ẩm thực này các đầu bếp cũng đã sáng tạo ra kỹ thuật dùng dao ike jime để xẻ thịt hải sản sao cho gọn gàng, nhanh chóng nhất để loại bỏ acid lactic tiết ra khi con vật đau đớn và sợ hãi. Nhờ vậy giúp món ăn trở nên tinh khiết và thơm ngon hơn.

Shirouo no odorigui (cá con sống)

"Vũ điệu cá địa ngục" là biệt danh của món ăn này, bởi cảm giác "kinh dị" khó tả nó đem đến cho cả người ăn lẫn… thứ bị ăn.

Người ta bỏ những con cá lòng tong nhỏ xíu vào một chén nước, bên cạnh là một quả trứng và giấm. Khi ăn, đập trứng, trộn giấm cho dậy vị rồi cứ thế mà… húp cả tô. Thực khách nào yếu bóng vía sẽ cố nhai những con cá bé tí này, nhưng người sành ăn thì chỉ nuốt để cảm nhận trải nghiệm cá bơi trong dạ dày!

Người ăn đã khổ, những con cá bị ăn cũng ra đi không thanh thản gì. Việc đổ trực tiếp giấm vào bát cá không chỉ có công dụng diệt khuẩn, dậy mùi, mà còn làm bỏng mình cá và khiến chúng… quẫy mạnh hơn, tạo thêm cảm giác kích thích trong miệng và dạ dày cho thực khách. Xem ra so về mức độ gây tranh cãi, gan ngỗng vỗ béo của Pháp còn kém cá địa ngục của Nhật mấy bậc!

4. Odori ebi (Tôm "say rượu")

Odori ebi là một món ăn rất đắt đỏ, nó chỉ được phục vụ tại những nhà hàng sushi cao cấp. Để chế biến món ăn này người ta phải chọn những chú tôm còn non, thịt chắc và ngọt. Sau đó nhúng qua một lớp rượu sake rồi bày lên đĩa. Lúc này những chú tôm bị say rượu nên nằm im chứ không nhảy tanh tách trên bàn ăn. Tuy không kinh dị bằng món cá con sống ở trên nhưng nó cũng không kém phần hấp dẫn. Với những thực khách mới thử món này lần đầu chắc chắn cũng sẽ phải khóc thét. Bởi lúc đưa những chú tôm vào miệng bạn vẫn cảm nhận được chục cái chân bé tí ngọ nguây trong miệng. Tuy nhiên, với những người sành ăn đó lại là một cảm giác vô cùng thú vị bởi họ sẽ được tận hưởng trọn vẹn hương vị chân thực nhất của món ăn.