Các nhà sản xuất ô tô lớn châu Âu bắt đầu cảnh giác với mối đe dọa cạnh tranh từ các công ty xe điện Trung Quốc, thâm nhập thị trường trong quá trình điện khí hóa đang diễn ra mạnh mẽ ở châu lục.
CNBC, trong cuộc phỏng vẫn với nhiều giám đốc điều hành từ các công ty ô tô cho biết, các hãng xe lớn của chậu Âu lo ngại và đặc biệt cảnh giác với mối đe dọa cạnh tranh giá thành của pin xe điện Trung Quốc, vốn chiếm đến 50% giá xe điện, xâm nhập thị trường châu Âu trong những năm tới sau triển lãm phương tiện giao thông IAA Mobility 2023 tại Munich, Đức.
Các nhà sản xuất châu Âu đã thiết lập vị trí thống trị trong ngành công nghiệp ô tô thế giới nhiều thập kỷ nhờ khả năng chế tạo động cơ đốt trong (ICE) vượt trội. Nhưng lợi thế cạnh tranh này đang suy giảm khi nhu cầu về xe điện chạy pin tăng lên và các công ty Trung Quốc, có được lợi thế từ trợ cấp của nhà nước đã phát triển công nghệ để có thể sản xuất pin với chi phí thấp.
Giám đốc điều hành BMW Oliver Zipse phát biểu trong buổi giới thiệu BMW “New Class” trong một sự kiện tại triển lãm ô tô IAA ở Munich. Ảnh Picture Alliance/Picture Alliance/Getty Images.
Ngày 4/9, Christophe Périllat, Giám đốc điều hành công ty sản xuất phụ tùng ô tô Pháp Valeo, trong cuộc phỏng vấn với CNBC cho biết, Trung Quốc hiện là thị trường chính của công ty, vì “rào cản xuất khẩu” động cơ đốt trong ở châu Âu trước đây đã bị dỡ bỏ. Tình huống này tạo điều kiện cho hàng loạt các công ty Trung Quốc phát triển mạnh mẽ không chỉ trong nước mà còn trở thành các nhà xuất khẩu ô tô mạnh mẽ.
Sự phát triển này bắt đầu tạo ra mối đe dọa lớn với các công ty sản xuất ô tô khổng lồ của châu Âu như Volkswagen, Renault và BMW, khi ngành giao thông chuyển sang sử dụng nguồn năng lượng không phát thải và các hãng sản xuất xe châu Âu bắt đầu phát triển các mẫu xe điện và xe lai (hybrid), nhưng không có sự hỗ trợ từ chính sách trợ cấp của nhà nước.
Giám đốc điều hành Renault Luca De Meo, trả lời phỏng vấn của CNBC tại diễn đàn IAA Mobility ở Munich ngày 4/9 phát biểu, nhà sản xuất ô tô Pháp tiếp tục tăng cường đầu tư vào công nghệ mới, nhà máy pin và nhà máy sản xuất xe điện Gigafactory, đồng thời hy vọng Ampere, đơn vị chuyên sâu xe điện mới của công ty sẽ giúp doanh nghiệp cạnh tranh trong một “thị trường khác biệt” với những thị trường truyền thống.
De Meo nói với phóng viên Annette Weisbach của CNBC: “Một trong những cam kết mà chúng tôi đang thực hiện với cơ sở sản xuất Ampere là cắt giảm 40% chi phí sản xuất, kết quả này chi có thể khi công ty đầu tư ngân sách và nguồn lực lớn vào phát triển công nghệ và kỹ thuật sản xuất.”
“Chúng tôi có cơ sở lý luận và sự tự tin để hiện thực hóa phương án này, sẽ mất một thời gian vì các nhà sản xuất thiết bị gốc (OEM) Trung Quốc đã bắt đầu từ thế hệ xe trước châu Âu do điều kiện thị trường quốc gia khác biệt, đây sẽ là cuộc chiến khó khăn nhưng chúng tôi sẵn sàng tham gia.”
Thách thức từ phía đông cũng được giám đốc điều hành Volkswagen Oliver Blume thừa nhận, ông cho biết công ty đã thiết lập chiến lược mới tại Trung Quốc trong năm 2023, tập trung phát triển những công nghệ phục vụ riêng cho nhu cầu của thị trường quốc gia này.
Hãng sản xuất ô tô khổng lồ Đức thành lập công ty phần mềm ô tô Cariad, đồng thời hợp tác với công ty khởi nghiệp xe điện Xpeng, đối tác liên doanh SAIC và công ty xe tự hành Horizon Robotics của Trung Quốc.
CEO Oliver Blume phát biểu với CNBC: “Cạnh tranh là một khía cạnh tích cực để chúng tôi hoàn thiện, hiện Trung Quốc đang là một trong những thị trường quan trọng của công ty và chúng tôi đang tiếp tục đầu tư mạnh vào đó”.
CEO Oliver Blume lưu ý, Volkswagen đã đưa ra “những sáng kiến với chi phí đầu tư lớn”, mở ra những cơ hội mở rộng quy mô sản xuất xe điện và giảm tới 50% chi phí sản xuất pin. Ông nói:
“Một mặt, chúng tôi có nhiều kinh nghiệm về khả năng điều khiển của ô tô, chúng tôi có những tiêu chuẩn chất lượng cao tại Tập đoàn Volkswagen, đặc biệt tập trung vào thiết kế, chúng tôi có di sản tuyệt vời từ tất cả các thương hiệu của công ty, đây là một lợi thế rất lớn nếu so sánh với những đối thủ mới”.
“Mặt khác, chúng tôi phải tăng tốc thiết kế và phát triển các phương tiện điện khí hóa, số hóa và kết nối. Vì lý do này nên công ty phát triển một nền tảng độc lập của doanh nghiệp, kết hợp nền tảng này với sự hợp tác của các đối tác. Tôi nghĩ công ty đang ở một vị trí tốt, nhưng điều quan trọng là tốc độ sản xuất và chúng tôi đã đưa ra những quyết định đúng đắn tại tập đoàn Volkswagen.”
Lãnh đạo châu Âu “chuyển động quá chậm”
Theo các nhà nghiên cứu về kim loại tại công ty phân tích thị trường khai thác tài nguyên Tập đoàn CRU, trong thập kỷ qua Trung Quốc đã xây dựng hàng loạt nhà máy sản xuất pin với tốc độ chóng mặt. Đến năm 2030, dự tính công suất của các nhà máy sản xuất pin Gigafactory sẽ đạt đến 4.200 gigawatt giờ (GWh), đồng thời những thông báo về các cơ sở sản xuất pin mới vẫn tiếp tục.
Các nhà nghiên cứu của tập đoàn CRU lưu ý rằng con số này vẫn chua đủ, hiện quốc gia nay sẽ cần gấp đôi công suất nếu toàn bộ các phương tiện giao thông của Trung Quốc được chuyển đổi thành xe chạy pin.
“Một nhà máy sản xuất pin phụ thuộc rất lớn vào nguồn điện, đó là yếu tố chi phí lớn nhất nếu doanh nghiệp sản xuất pin, đây là khu vực mà châu Âu phải đuổi kịp. Giá điện của chúng tôi so với Trung Quốc hoặc Bắc Mỹ quá cao”, Giám đốc điều hành Skoda Klaus Zellmer nói với CNBC.
Tại Mỹ, Đạo luật Giảm lạm phát mang tính bước ngoặt của Tổng thống Joe Biden đã phân bổ 370 tỷ USD cho những khoản đầu tư vào chống biến đổi khí hậu và phát triển năng lượng sạch, mở rộng những khoản tín dụng thuế và các ưu đãi khác cho sản xuất xe năng lượng mới, thân thiện môi trường, phát triển chuỗi các đại lý cung ứng cho BEV trong nước.”
Hiện đang có nhiều khoản trợ cấp và ưu đãi khác dành cho các công ty châu Âu, nhưng Zellmer cho biết, những khoản trợ cấp và ưu đãi này “khôngquốc gia châu Âu nào có thể cung cấp với số lượng gần bằng Mỹ hay Trung Quốc”. Ông cáo buộc các nhà hoạch định chính sách châu Âu “đã hành động không đủ nhanh” để đuổi kịp Trung Quốc.
Ông Zellmer lưu ý, công ty Skoda, doanh nghiệp thành viên của tập đoàn Volkswagen, đã thành lập một cơ sở sản xuất pin PowerCo có kế hoạch xây dựng một nhà máy khổng lồ Gigafactory ở Canada để cung cấp pin cho những cơ sở sản xuất xe điện ở Tây Ban Nha và Đức.
“Chúng tôi đang trong một quá trình chuyển đổi lớn. Về nguồn cung cấp, chúng tôi đang có ưu thế, nhưng phương án gia tăng số lượng các nhà máy gigafactory sản xuất pin, vào thời điểm này các doanh nghiệp châu Âu không ở vị trí tốt”. Ông Zellmer nói thêm.
Những công ty xe hạng trung như Renault và Volkswagen, có truyền thống chuyên sản xuất hàng loạt các loại xe tầm trung giá cả bình dân rất cảnh giác với nguy cơ đe dọa từ Trung Quốc nhưng các nhà sản xuất ô tô hạng sang lại tự tin có thể giữ vững thị phần của doanh nghiệp.
Michael Steiner, giám đốc R&D của Porsche, nhà sản xuất xe sang của Đức được lên sàn chứng khoán lần đầu (IPO) năm 2022, trả lời phỏng vấn của CNBC ngày 4/9 lưu ý, công ty đang tập trung vào sản xuất những linh kiện chất lượng cao để tách công ty ra khỏi tác động của các đối thủ Trung Quốc.
Ông Steiner nói:“Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh quan trọng nhất và đang phát triển rất nhanh công nghệ gói pin và tế bào pin. Porsche hiện đang nghiên cứu thử nghiệm các tế bào pin tốt hơn, có mật độ năng lượng cao hơn. Chúng tôi có công ty thành viên Cellforce Group, doanh nghiệp này là nơi Porsche nghiên cứu phát triển và sản xuất pin điện dành cho ô tô có hiệu suất cao, tốt hơn hầu hết tất cả những loại pin xe điện và pin thông thường trên thị trường.”