Cứ mỗi phút lại có một lượng rác thải nhựa, tương đương một chiếc xe tải nhựa trôi vào các đại dương từ mọi nơi trên thế giới. Các tổ chức như Ocean Clean-up và Parcific Garbage Sreening đặt mục tiêu thu rác nhựa từ đại dương và tái chế - một nhiệm vụ khổng lồ.
Hiện nay, cả hai tổ chức này tập trung vào các con sông nhằm
ngăn chặn ngay từ đầu, không cho rác thải nhựa tràn ra các đại dương.
Một phần lớn trong số tám triệu tấn nhựa bị xả thải vào đại
dương mỗi năm là những sản phẩm dùng một lần. Để ngăn chặn mối đe dọa này, ống
hút nhựa, dao kéo và các đồ nhựa dùng một lần khác sẽ bị cấm sử dụng trong các
cửa hàng ở EU từ giữa năm 2021.
Hàng dệt dùng một lần không phân hủy tự nhiên hiện cũng đang
trở thành nguồn xả thải nguy hiểm cho đại dương.
Việc sử dụng hàng dệt dùng một lần cho các mục đích làm sạch
khác nhau, chẳng hạn như khử trùng bề mặt và vệ sinh cá nhân tăng rất nhanh trong
những năm gần đây. Trên thế giới, cứ mỗi giây lại có 14.000 khăn ướt được sử dụng
trên toàn thế giới.
Những loại khăn lau như vậy không phân hủy một cách tự nhiên
vì thường được sản xuất từ cellulose, polypropylene biến tính, thấm các chất điều
hòa, nước hoa và chất làm sạch.
Xả rác và sự phá hủy tự nhiên dẫn đến tình trạng một khối lượng
khổng lồ mảnh vụn vi mô và vĩ mô theo các dòng chảy tự nhiên tập trung về các
thủy vực, tàn phá môi trường lớn và đe dọa sự tồn vong các hệ sinh thái.
Trôi nổi và chìm trong nước, rác thải hấp thụ và tích tụ những
chất độc hại, xâm nhập vào chuỗi thức ăn con người. Cho đến nay chưa có bất cứ
giải pháp hoặc cách xử lý nguy cơ ô nhiễm mới này.
Một nhóm các nhà khoa học người Séc thuộc Đại học Hóa học và
Công nghệ ở Praha do Giáo sư Martin Pumera là chủ nhiệm đã nghiên cứu sâu hơn vấn
đề nguy hại này. Các nhà khoa học thử nghiệm khả năng của những vi rô bốt tự
hành, có thể phá hủy hàng dệt dùng một lần với sự hỗ trợ của xúc tác quang.
Quang xúc tác là một quá trình mà phản ứng hóa học sẽ tăng tốc
khi có tác động ánh sáng. Quang hóa là động lực cho các ứng dụng làm sạch môi
trường khác nhau như lọc không khí hoặc khử trùng nước. Quang xúc tác cũng được
áp dụng trong những bộ lọc không khí ngăn chặn sự lây lan của coronavirus.
Nhóm nghiên cứu ở Séc phát triển những các vật liệu khác
nhau để chế tạo các vi rô bốt, được kích hoạt bằng ánh sáng như chất xúc tác
quang phản ứng với tia UV, ánh sáng khả kiến và đa bước sóng.
Trong quá trình phát triển, nhóm nhà khoa học Sec nhận thấy,
Các vật liệu dựa trên bitmut thuộc họ Aurivillius, chẳng hạn như Bi2WO6 có hoạt tính xúc tác
quang vượt trội. Các nhà nghiên cứu quyết định chế tạo loại microrobot từ
bitmut và vonfram, những microvirus này có thể xúc tác (làm tăng tốc quá trình
oxy hóa) vật chất dưới tác dụng của ánh sáng.
Giáo sư Pumera cho biết: “Vải là vật liệu phức tạp và do đó
sự phân hủy diễn ra tương đối khó khăn”.
Nhưng những thí nghiệm mở rộng cho thấy, các vi rô bốt chạy
bằng ánh sáng di chuyển theo bầy đàn, khi bám vào vật liệu có khả năng oxy hóa rất
mạnh hàng dệt dùng một lần. Những vi rô bốt tấn công phá hủy cả mạng lưới dệt
may và những thành phần độc hại bám trên rác thải dệt may.
Các vi rô bốt chạy bằng năng lượng mặt trời di chuyển theo bầy đàn và ôxy hóa các loại vải dệt dùng một lần.
Trong công trình nghiên cứu này, nhóm nhà khoa học của giáo
sư Pumera phát triển thành công một quy trình thân thiện với môi trường phân hủy
chất thải rắn bằng giải pháp oxy hóa sử dụng nguồn năng lượng tái tạo.
Các nhà nghiên cứu Sec tiếp tục tập trung vào mở rộng ứng dụng
của phát minh. Giáo sư Pumera cho biết: “Chúng tôi đang xem xét nhiều loại
polyme cần được xử lý và những cách mà vi cơ và rô bốt nano thông minh có thể
phân hủy.
Một loại polyme được quan tâm đặc biệt là vi nhựa. Vi nhựa
là các hạt nhựa nhỏ có đường kính dưới 5 mm. Khác với các rác thải bằng nhựa lớn
hơn, vi nhựa không thể dễ dàng thu gom được ngoài đại dương.
Giáo sư Pumera tin rằng sử dụng một biến thể của công nghệ mới
này, có thể loại bỏ rác thải vi nhựa và nhựa nano bằng các robot nano chạy bằng
ánh sáng tự động trên biển.
Các vi rô bốt chạy bằng năng lượng mặt trời di chuyển theo bầy
đàn và ôxy hóa các loại vải dệt dùng một lần.