Ô tô điện bay là xu hướng vận chuyển tất yếu của tương lai, nhưng khó khăn then chốt của phương tiện vận chuyển tiên tiến này pin điện với những yêu cầu kỹ thuật rất khó khăn. Nhóm kỹ sư thuộc đại học Penn State đưa ra một giải pháp đột phá giải quyết một phần khó khăn này.
Máy bay cất và hạ cánh thẳng đứng bằng điện (eVTOL) ngày
càng thu hút sự quan tâm đặc biệt đối với những dịch vụ vận chuyển hàng không
đô thị, mục đích là mở ra những hành lang trên không phận các thành phố để di
chuyển.
Kết hợp sự tiện lợi cất hạ cánh thẳng đứng, cấu trúc khí động
học hiệu quả của máy bay trực thăng, độ ồn thấp, phương tiện di chuyển điện không
có tác động môi trường, ô tô bay điện có thể giải quyết các vấn đề giao thông
đô thị. Công ty tư vấn quản lý Roland Berger tại Munich, Đức cho biết: hiện
đang có 95 dự án eVTOL, được phát triển trên toàn thế giới.
Nhưng phát triển pin cho ô tô bay điện là một khó khăn lớn.
Các nhà nghiên cứu phải giới hạn về khối lượng pin cho ô tô bay. Pin điện phải
cung cấp công suất rất cao trong khi phương tiện bay lên và hạ cánh. Pin điện
cũng cần mật độ năng lượng cao để duy trì trong khoảng thời gian bay.
Mô hình thương mại cho máy bay eVTOL ban đầu sẽ là dịch vụ
taxi hàng không, nên pin điện cần được sạc lại nhanh và thường xuyên, cho phép
taxi bay đáp ứng được yêu cầu khách hàng trong giờ cao điểm.
Pin lithium-ion suy giảm chất lượng khi được sạc nhanh ở nhiệt
độ môi trường dưới 50 độ F (10oC) do các hạt liti sẽ lắng đọng thành các gai
trên bề mặt cực dương. Lớp mạ lithium này làm giảm dung lượng pin, gây hiện
tượng đoản mạch và nổ. Pin khi làm nóng trên ngưỡng mạ lithium, sẽ không thể hiện
lớp mạ lithium. Nhưng sạc ở nhiệt độ cao khiến pin nhanh xuống cấp.
Chao-Yang Wang, Chủ tịch ngành kỹ thuật cơ khí, giáo sư kỹ
thuật hóa học, giáo sư khoa học và kỹ thuật vật liệu, Giám đốc Trung tâm Động
cơ Điện hóa tại trường đại học Penn State Mỹ cho biết: “Chúng tôi chứng minh được,
có thể sạc một ô tô điện trong vòng mười phút, pin có thể sạc lại đến 2,500 lần."
Sơ đồ sạc của một pin điện, các i-on chạy từ cực âm sang cực dương, tạo thành điện năng cho pin
Theo giáo sư Yang Wang: Mỗi máy bay có thể phải thực hiện 15
chuyến đi trong giờ cao điểm buổi sáng và 15 chuyến khác vào giờ cao điểm buổi
tối để bù đắp cho chi phí đầu tư và thu lợi, ví dụ từ trong thành phố đến sân
bay, chở ba đến bốn khách hàng với khoảng 80 km.
Để giải quyết vấn đề này, nhóm nhà khoa học của giáo sư Chao
Yang Wang phát triển nguyên mẫu pin, có thể đáp ứng các chuyến bay của eVTOL có
độ dài 80 km, mật độ năng lượng 271 watt-giờ cho mỗi kg. Những pin lithium-ion
này duy trì hơn 2.000 chu kỳ sạc nhanh trong suốt thời gian sử dụng và sạc lại
chỉ mất 5 đến 10 phút.
Pin được thiết kế trên công nghệ mà các nhà khoa học phát
triển cho các loại xe điện tiêu chuẩn, tích hợp các lá niken mỏng 10 micron, một
đầu được gắn vào cực âm và đầu kia kéo dài ra bên ngoài pin tạo ra đầu cuối thứ
ba. Một cảm biến nhiệt độ, gắn với một công tắc cho dòng điện chạy qua lá
niken hoàn thành mạch điện. Điện tích làm nóng lá niken bằng điện trở, khiến
khi sạc, pin nhanh chóng nóng lên đến 60 độ C. Sau khi sạc xong, pin được làm
mát bằng hệ thống điều hòa trong xe ô tô bay. Ngoài ra, nguyên mẫu pin điện cho
eVTOL khi làm nóng sẽ xả hết điện năng còn lại, làm giảm điện trở trong, nhờ đó
có thể sạc lại nhanh.
Giáo sư Yang Wang giải thích: “Kỹ thuật tự làm nóng của pin
có tốc độ làm nóng từ 1 đến 5 độ C mỗi giây, tiêu thụ 0,8% năng lượng pin cho mỗi
lần tăng 10 độ C”. "Đồng thời, lá niken được nhúng chỉ thêm 1,5% trọng lượng
và thể tích, chi phí bằng 0,3% cho một pin điện."
Nhóm nhà khoa học của giáo sư Yang Wang đã nghiên cứu hơn 10
năm để đưa ý tưởng làm nóng pin đến hoàn thiện các nguyên mẫu pin khác nhau hiện
nay. Thách thức lớn nhất mà nhóm khoa học phải đối mặt là giảm độ phức tạp của
pin đến tối thiểu “đơn giản là nhiệm vụ phức tạp nhất của chúng tôi,” kỹ sư Wang
nhấn mạnh.
Nhóm nghiên cứu hiện đang áp dụng công nghệ này cho các pin
hóa học với mật độ năng lượng lớn hơn. Các nhà khoa học phát triển thế hệ pin với
mật độ năng lượng 350 đến 400 watt-giờ cho mỗi kg khối lượng, giảm chi phí xuống
còn 50 USD cho mỗi kilowatt-giờ, duy trì thời gian sạc từ 5 đến 10 phút.
Giáo sư Yang Wang Wang cho biết: “Thế hệ pin thứ hai sẽ cung
cấp không chỉ các ô tô điện bay eVTOL của đội bay thương mại như taxi bay mà
còn cả những xe bay trong lĩnh vực tư nhân. Ước mơ của tôi là lái một chiếc ô
tô bay đi làm trước khi nghỉ hưu."
Các nhà khoa học đã công bố chi tiết sáng tạo pin tự làm
nóng trên tạp chí Joule ngày 7/6.