Cùng sự ra đời của màn hình phẳng và đèn LED, TV ống cathode không còn có mặt trong phòng khách của chúng ta. Nhưng điều này không có nghĩa là các tế bào quang điện, cụ thể là các vật liệu phóng ra các electron dưới tác động của ánh sáng đã biến mất khỏi cuộc sống.
Công nghệ được cho là lỗi thời này thực tế là cốt lõi của những
trang thiết bị quan trọng trong tương lai như kính nhìn đêm thông thường và xe
tự lái. Photocathodes là thành phần thiết yếu của kính hiển vi điện tử, sử dụng
chùm các electron được gia tốc cho phép các nhà khoa học quan sát và nghiên cứu
thế giới nano.
Một vấn đề rất quan trọng là, các nguồn phát điện tử tập
trung cao độ rất cần thiết cho thế hệ máy gia tốc hạt tương lai, có thể được sử
dụng để tạo ra các xung ánh sáng cực nhanh (với thời gian ngắn hơn một tỷ lần
so với một phần tỷ giây!) cho phép chúng ta thấy được nguyên tử trong các vật
liệu và theo dõi động lực học nguyên tử trong thời gian thực.
Trong những ứng dụng này, việc tìm ra những vật liệu có khả
năng phát xạ hiệu quả những chùm electron siêu sáng và tập trung cao độ trở
thành Chén Thánh (vật thần diệu) mới cho cộng đồng các nhà khoa học.
Nhiều thập kỷ qua, kim loại được sử dụng để chế tạo các tế
bào quang điện do mật độ hạt mang điện cao và lượng năng lượng yêu cầu không lớn
để đẩy các điện tử ra khỏi quỹ đạo.
Nhưng tần số của các electron, phát xuất từ các bề mặt kim
loại thường nằm trong vùng cực tím của quang phổ, đòi hỏi một quá trình sử dụng
năng lượng chuyển đổi thành tần số có thể nhìn thấy. Hơn nữa, kim loại dễ dàng
bị nóng lên, đây cũng là nguồn tiêu hao năng lượng chủ yếu.
Vì tất cả những lý do này, nhiều nhóm các nhà khoa học trên
toàn cầu nố lực tìm kiếm các vật liệu thay thế, có khả năng phát xạ hiệu quả
các electron trong vùng quang phổ nhìn thấy được hoặc hồng ngoại.
Một số vật liệu bán dẫn nhất định và đặc biệt là dòng bán dẫn
antimonide đa kiềm có thể đáp ứng được những điều kiện này. Loại vật liệu hệ
tinh thể này là hợp chất của một hoặc nhiều nguyên tử kim loại kiềm (Na, K, Rb
và Cs) liên kết với các nguyên tử antimon (Sb).
Sự hiện diện của các kim loại kiềm, chỉ có một electron
trong lớp vỏ nguyên tử ngoài cùng, đảm bảo các electron bị đẩy ra dưới tác động
của nguồn năng lượng tương đối thấp, đây là điều kiện cần thiết tiên quyết cho
các tế bào quang điện hoạt động hiệu quả.
Trên lĩnh vực thí nghiệm, các vật liệu antimonide đa kiềm
thường được sản xuất bằng phương pháp in lắng đọng đồng thời hoặc tuần tự trên
kim loại nền. Kỹ thuật này, mặc dù rất hiệu quả và thuận tiện, không cho phép
kiểm soát một cách đơn giản hóa cân bằng hóa học (mối quan hệ giữa số lượng
tương đối của các chất) của mẫu, cũng như cấu trúc tinh thể vật liệu.
Hơn thế nữa, độ nhạy cực cao của các antimon đa kiềm với các
tác nhân không khí đòi hỏi phải chế tạo trong điều kiện chân không cực cao cho
cả sự phát triển cấu trúc tinh thể và những tính năng đặc trưng, được thực hiện
đồng thời.
Những vấn đề khó khăn này đã hạn chế các cơ hội để xác định
sâu những tính chất đặc trưng của các antimonide đa kiềm mà công thức chế tạo vật
liêu được phát triển chủ yếu thông qua những quy trình thực nghiệm thử - sai.
Chính vì vậy, phương pháp mô phỏng máy tính trở lên cực kỳ hấp
dẫn để xác định những thành phần vật liệu hiệu quả nhất cho các ứng dụng photocathode.
Để pháp triển được thuật toán mô phỏng, điều cần thiết phải
hiểu rõ ở mức hiển vi cơ chế điều chỉnh sự phát xạ của các điện tử. Đó chính là
phương thức tiếp cận cơ học lượng tử.
Nhằm đạt được mục tiêu đầy tham vọng này, nhóm nghiên cứu “Chùm
electron có độ sáng cao” tại Helmholtz-Zentrum Berlin và nhóm Lý thuyết cấu
trúc Điện tử tại Đại học Oldenburg đã liên kết phối hợp nỗ lực nghiên cứu hơn
hai năm nay.
Những nỗ lực hợp tác của hai nhóm khoa học đã chứng minh được,
sự kết hợp giữa tổng hợp thực nghiệm, xác định đặc tính hóa học và mô phỏng cơ
học lượng tử là chìa khóa thành công khi tiến theo theo hướng nghiên cứu tổng hợp
vật liệu bán dẫn này.
Cụ thể, các nhà khoa học xác định được, quang phổ phát xạ
tia X là một phương pháp khả thi kết nối các kết quả thực nghiệm và lý thuyết
trong việc xác định mối tương quan giữa số lượng tương đối của các chất tạo
thành hợp chất (cân bằng hóa học) và hiệu quả của các vật liệu antimon đa kiềm
trong phát xạ electrons.
Các nhà khoa học cũng chứng minh rằng quang phổ hấp thụ tia
X cũng có thể cung cấp thêm thông tin để xác định mạng liên kết hóa học, cụ thể
là sự phối hợp hóa học của các nguyên tử cụ thể khác nhau.
Điều này hiện được chứng minh trong công trình lý thuyết /
tính toán của giáo sư tiến sĩ Vật lý Caterina Cocchi thuộc Đại học Oldenburg,
lãnh đạo nhóm nghiên cứu, tập trung vào chất bán dẫn Caesium-antimonide
(Cs3Sb), vật liệu đại diện cho các loại antimonide đa kiềm, được xuất bản trên
Weley Trạng thái Vật lý Rắn (RRL) – Báo cáo nghiên cứu nhanh (Rapid Research
Letters).
Theo báo cáo này, tùy thuộc vào vị trí cụ thể trong tinh thể,
ba nguyên tử Cs trong tế bào đơn vị cân bằng hóa học Cs3Sb được đặc trưng bởi mạng
lưới các nguyên tử cụ thể mà chúng liên kết.
Sự sắp đặt này làm phát sinh các tín hiệu hấp thụ tia X khác
biệt khi một nguyên tử nhất định bị kích thích ở tần số cụ thể, cộng hưởng với
năng lượng của một trong số các electron của nó.
Do đó, khi chính nguyên tử và / hoặc môi trường xung quanh
nguyên tử bị nhiễu loạn (ví dụ, khuyết tật của các tinh thể), phản ứng đối với
bức xạ tia X sẽ thay đổi, nhờ đó cung cấp dấu hiệu xác định phép cân bằng hóa học,
thành phần và cấu trúc tinh thể của vật liệu.
Cấu trúc vật liệu quang điện tử Cs3Sb.
Phương pháp tiếp cận như vậy được áp dụng thành công trong việc
phát triển oxit gallium, một loại oxit dẫn điện trong suốt với những đặc tính hấp
dẫn cho thế hệ trang thiết bị điện tử tương lai.
Do những đặc trưng tinh tế của quang phổ được nêu trên. Cần
thiết phải có một khung lý thuyết không dựa trên các tham số thực nghiệm, bao gồm
tất cả các thành phần cần thiết để có thể mô tả định lượng quá trình kích thích
phát xạ electrons.
Kết quả của nghiên cứu này góp phần vào tiến trình tìm kiếm phát
hiện những vật liệu quang điện tử mới và đặc trưng hóa những tính chất của chúng,
cung cấp một tài liệu tham khảo đáng tin cậy cho phân tích và giải thích những
thí nghiệm vật liệu hấp thụ tia X.
Nghiên cứu này mở đường cho việc phân tích sâu hơn về những
thành phần và cấu trúc khác nhau của các antimonide đa kiềm và các vật liệu bán
dẫn nhằm phát triển thế hệ nguồn electron siêu sáng tiếp theo.