Phát triển nguồn năng lượng mặt trời – hydro, sự kết hợp của thiết bị PV làm nguồn điện và chất xúc tác điện để tách nước trong công nghệ “thiết bị quang điện – điện hóa (PV – EC)” có thể là một lựa chọn kinh tế để sản xuất hydro bền vững.
Trong thế giới thực của nền kinh tế hydro, chi phí bình đẳng
bất kỳ dạng hydro xanh nào đều phải cạnh tranh với quá trình cải tạo metan bằng
hơi nước, có chất xúc tác với mức giá 2,5 USD/kg.
Số liệu này phụ thuộc vào quy mô hệ thống, chi phí vốn và hiệu
suất của máy điện phân, vị trí của cơ sở sản xuất, vì vậy hydro xanh nhất trong
tương lai có hiệu quả cao nhất ở những vùng có bức xạ mặt trời cao.
Quy mô sản xuất là vấn đề bất cứ khi nào nghĩ về ý tưởng đổi
mới và quá trình đưa công nghệ từ phòng thí nghiệm đến thị trường trong yêu cầu
khẩn cấp việc chuyển đổi cơ sở hạ tầng năng lượng hóa thạch thành một cơ sở hạ
tầng năng lượng bền vững. Philip Ball, biên tập viên của Tạp chí Nature nhấn mạnh
“một bước đột phá một khám phá đầy hứa hẹn là một bước đột phá và sau đó là chuỗi
những khó khăn bắt đầu”.
Nhân loại đang trực tiếp đối mặt với sự nóng lên toàn cầu và
những hậu quả thảm khốc được dự báo trước. Một trong những nhiệm vụ khó khăn nhất
đối với các nhà khoa học và kỹ sư là phát triển các hệ thống sản xuất năng lượng
bền vững, chuyển đổi, lưu trữ, sử dụng năng lượng hiệu quả và tiết kiệm chi
phí, mở rộng các nguyên mẫu sáng tạo trong phòng thí nghiệm lên những tỷ lệ
đáng kể về mặt công nghệ và cấp độ sẵn sàng sản xuất công nghiệp.
Từ lâu, quá trình điện phân nước sử dụng nguồn điện hóa thạch
và hiện nay có thể được thực hiện bằng nguồn điện tái tạo. Thực tế này hình
thành những khó khăn đáng kể trong việc đưa nguồn nhiên liệu xanh vào trong sản
xuất và cuộc sống thực tế do phụ thuộc lớn vào nguồn điện, làm gia tăng giá
thành nhiên liệu và khiến nhiều vùng kém phát triển không thể có được nhiên liệu
xanh thực sự.
Sự phát triển của công nghệ cho phép điện phân nước có thể
được thực hiện hoàn toàn bằng năng lượng ánh sáng mặt trời, tích hợp quang điện
với các tế bào điện hóa, loại bỏ sự phụ thuộc vào lưới điện. Công nghệ này cho
phép triển khai sản xuất hydro trên toàn cầu, kể cả những vùng khó khăn và đói
nghèo.
Rất nhiều nhà hóa học vật liệu, nhà khoa học và kỹ sư có ấn
tượng rất sâu và phấn khích trước báo cáo của Dan Nocera, đăng trên tạp chí
Science về một máy điện phân nước không dây sáng tạo, có thể sản xuất hydro
năng lượng mặt trời với hiệu suất 2,5% dưới bức xạ 1 mặt trời ở AM1,5 (Hệ số khối
lượng khí).
Máy điện phân bao gồm một pin mặt trời silicon vô định hình
tiếp giáp ba lớp và kết nối với một điện cực phân tách oxy và hydro. Thiết kế
và cấu trúc được làm hoàn toàn từ những vật chất dồi dào trên trái đất, có cấu
hình đơn giản nhưng mạnh mẽ về tiềm năng công nghệ do loại bỏ sự cần thiết phải
có pin mặt trời bên ngoài để cung cấp năng lượng điện phân nước, không phụ thuộc
vào điện lưới, điều khiến cho thiết bị điện phân không hoàn toàn xanh.
Công nghệ sáng tạo mang tính nhảy vọt này khiến thiết bị
phân tách nước dễ dàng được triển khai trên quy mô lớn. Để chuyển đổi thiết bị
tách nước không dây, thử nghiệm trong phòng thí nghiệm thành một nguyên mẫu
quan trọng trên lĩnh vực công nghệ, đòi hỏi phải mở rộng quy mô của một kiến
trúc quang điện-điện hóa đa thành phần phải đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt,
tối ưu hóa sự tích hợp nhiệt và điện mặt trời với pin điện hóa để sản xuất
hydro trong điều kiện kiềm hoặc axit..
Một thiết bị tách nước quang điện – điện hóa đã được giới
thiệu bởi Trung tâm Nghiên cứu Juelich ở Đức. Đây là cơ sở thành viên của tập
đoàn châu Âu - một tổ hợp đa ngành gồm ba cơ sở nghiên cứu công - một trường đại
học và hai nhà sản xuất mô-đun quang điện thương mại (PV).
Sơ đồ minh họa nguyên mẫu thiết bị quang điện-điện hóa (
PV-EC) tích hợp
Sơ đồ về kiến trúc và kết nối của các thành phần được lắp
ráp trong một thiết bị PV-EC nguyên mẫu tích hợp cao, thu nhỏ thành hệ thống tạo
hydro điện hóa chạy bằng năng lượng mặt trời 64 cm 2. Thiết bị PV – EC bao gồm các tế bào năng lượng
mặt trời silicon màng mỏng ba điểm tiếp giáp kết hợp với một chất xúc tác tách
nước niken sắt molypden đa chức năng hấp
thụ điện tử.
Trong thiết bị này, mô-đun quang điện ba lớp tiếp giáp a-Si:
H / a-Si: H / μc-Si: H được ghép trực tiếp vào màng trao đổi anion của tế bào
điện phân nước kiềm. Thiết kế PV-EC được ghép nối trực tiếp giúp giảm thiểu sự
phức tạp về điện và nhiệt, giảm chi phí và tăng cường hiệu quả của bộ điện phân,
ghép nối ngoài với các mô-đun quang điện.
a) Ảnh nhìn từ trên xuống mảng thu thập PV lớn hơn 10 m2 tại
Trung tâm Nghiên cứu Juelich, Đức.
b) Ảnh chụp chồng điện phân màng trao đổi proton, gắn trực
tiếp vào mặt sau của một trong các mô-đun PV.
Một thiết bị trình diễn dự án có quy mô công nghệ quan trọng
khác với diện tích thu thập PV lớn hơn 10m2 đã được lắp đặt tại Trung tâm
Nghiên cứu Juelich ở Đức .
Mảng PV 10 m2 bao gồm 8 mô-đun CIGS PV và ba mô-đun PV dị
liên kết a-Si/c-Si, kết nối trực tiếp với các ngăn xếp điện phân màng trao đổi
proton.
Dưới bức xạ của 1 mặt trời, thiết bị này cho thấy hiệu suất
chuyển đổi năng lượng mặt trời thành hydro vượt quá 10%, hiệu suất sản xuất
hydro được định lượng bằng đồng hồ đo lưu lượng khối lượng.
Trong các điều kiện thử nghiệm độ ổn định lâu dài, sự suy giảm
hiệu suất của thiết bị dưới 10% trong vòng 9 tháng và 22 kg hydro được thu thập,
một mục tiêu hiệu suất vượt quá mong đợi của dự án đối với các đối tác liên
danh. Các chỉ số hiệu suất này là tín hiệu tốt cho sự phát triển trong tương
lai của công nghệ PV-EC H2 độc lập.