Đền Đồng Nhân xưa (đền Hai Bà Trưng) lạc tại số 12 phố Hương Viên (phường Đồng Nhân, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội, thờ phụng Nhị vua Hai Bà Trưng, nữ anh hùng dân tộc đã khởi binh đánh giặc Đông Hán, giành lại non sông những năm 40 đầu thế kỷ thứ I.
Đền Đồng Nhân là ngôi đền cổ nằm trên đất bãi Đồng Nhân bên
bờ sông Hồng. Đây là một trong những ngôi đền thiêng thờ hai bà Trưng Trắc,
Trưng Nhị.
Theo sử liệu, đền thờ phụng Nhị vua Hai Bà Trưng được xây dựng
vào đời vua Lý Anh Tông, niên hiệu Đại Định thứ ba (1142), tại khu vực bãi sông
của làng Đồng Nhân. Sau này, do bị xói lở nên dân làng đã di dời ngôi đền tới
thôn Hương Viên, tức vị trí ngày nay.
Đền là trung tâm của quần thể di tích với chùa Viên Minh và
Đình Đồng Nhân, thờ phụng thần Cao Sơn Đại vương, Quốc vương Thiên tử, thần Đô
Hồ Đại vương và các vị thủy thần có công phù trợ cho cư dân sống ở ven sông.
Đền được xây trên khuôn viên rộng 4.000m2, theo lối kiến
trúc “nội công ngoại quốc”. Trước cổng có một hồ bán nguyệt. Qua con đường nhỏ
là Nghi môn truyền thống với 4 trụ biểu, hai cửa phụ 8 mái, tiếp theo là khoảng
sân rộng. Bên trái là tấm bia lớn đặt trên lưng rùa, bên phải là Phương đình thờ
Phật hai tầng tám mái. Trung tâm của đền là Nhà tiền tế 7 gian, nơi đặt ban thờ
và tượng dôi voi chiến bằng gỗ sơn đen, gắn ngà thật.
Nhà tiền tế nối liền với hậu cung qua Tòa thiêu hương, bên
trong là Ngai thờ và bức khảm hình Nhị vua Hai Bà Trưng cưỡi voi đánh giặc.
Gian hậu cung đặt tượng Nhị Thánh vương, hai bên là Tượng 6 nữ danh tướng của
Nhị vua Hai Bà Trưng.
Đền hiện còn giữ được nhiều đồ tế khí sơn son thếp vàng có
giá trị lịch sử như bát bửu, hoành phi, câu đối có niên đại thế kỷ 19, đầu thế
kỷ XX. Đền Đồng Nhân còn lưu giứ tấm bia “Trưng Vương sự tích bi ký” đặt ở sân
trước bái đường, do tiến sĩ Vũ Tông Phan soạn năm 1840, ca ngợi Nhị vua Hai Bà
Trưng là bậc “Nam bang tiết liệt”.
Hằng năm, tri ân công đức của Nhị Thánh vương Hai Bà Trưng,
người dân tổ chức lễ hội đền Đồng Nhân từ mồng 4 đến mồng 7 tháng Hai. Mồng 6
là chính hội, đặc sắc nhất là chương trình biểu diễn nghệ thuật tái hiện cảnh
Hai Bà Trưng cưỡi voi đánh giặc, sau đó là phần hội với các trò chơi dân gian.
Hàng năm ngoài dịp lễ hội, đền Đồng Nhân còn mở cửa thường
xuyên cho du khách viếng thăm. Đặc biệt trong những ngày Tết, nhân dân thủ đô
và khách thập phương đến đây tưởng niệm công đức Hai Bà Trưng, cũng chiêm bái ở
hai bên đền các ban thờ Phật, thờ Mẫu trong chùa Viên Minh và ban thờ thành
hoàng trong đình làng Đồng Nhân.
Với những giá trị đặc biệt, có ý nghĩa sâu sắc về văn hóa, lịch
sử và kiến trúc, Cụm di tích Đền, Đình, Chùa Đồng Nhân được xếp hạng Di tích quốc
gia đặc biệt năm 2020.
Nguồn: Tổng cục Du lịch Việt Nam