Đền Thắng Trí, thôn Thắng Trí, xã Minh Trí, huyện Sóc Sơn, thờ Cao Sơn, Quý Minh là hai vị tướng có công lớn trong cuộc đấu tranh với quân Thục Hán thời Hùng Vương thứ XVIII.
Theo truyền thuyết, sau khi thắng lớn quân giặc ở chân núi
Sóc, hai ông đã mở tiệc ăn mừng, đổi tên làng Thanh Hoa thành làng Thắng Trí.
Sau khi mất, Cao Sơn được phong Đệ Nhất Thánh Cả Cao Sơn, Quý Minh là Đệ Nhị
Quý Minh hiển ứng. Đền còn thờ thần bản thổ là Cao Sơn Uy Minh.
Đền Thắng Trí có mặt bằng hình chữ “công”, gồm: đại tế (7
gian), giải muống (2 gian), hậu cung (3 gian 2 dĩ). Kiến trúc chạm hoa văn thực
vật, hổ phù. Đền còn lưu giữ được nhiều di vật, hiện vật quý như: hoành phi,
câu đối, hương án, hạc, kiệu bát cống, bài vị, bộ tam sự, bát bửu.
Trong đó, đặc biệt là quyển thần tích ghi công lao của Cao
Sơn, Quý Minh và Nga Hoàng công chúa viết thời Hồng Đức thứ 3, sao lại năm Vĩnh
Hựu thứ 6; 1 quyển sao lược sắc phong; 1 bia đá được dựng năm Ất Mão (1915)
cùng một binh khí có niên đại thời Nguyễn cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Đền
cùng với đình, chùa Thắng Trí tạo nên một cụm di tích thống nhất với cảnh quan
hài hòa, cổ kính.
Đền được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng di tích lịch sử nghệ
thuật năm 1994.
Đền Hạ Thắng Trí, thôn Thắng Trí, xã Minh Trí, huyện Sóc Sơn, Hà Nội, thờ Nga Hoàng Công Chúa. Đền trong cụm Đền Thượng, Đền Hạ và Chùa Thanh Vân, Thắng Trí. Đền Thượng thờ Cao Sơn, Quý Minh.