Đền Thắng Trí, ở thôn Thắng Trí, xã Minh Trí, huyện Sóc Sơn, thờ phụng Cao Sơn Đại vương, Quý Minh Đại vương là hai vị tướng có công lớn trong cuộc đấu tranh với quân Thục Hán thời Hùng Vương thứ XVIII.
Theo truyền thuyết, sau khi thắng lớn quân giặc ở chân núi
Sóc, hai ông đã mở tiệc ăn mừng, đổi tên làng Thanh Hoa thành làng Thắng Trí.
Sau khi mất, ngài Cao Sơn được phong Đệ Nhất Thánh Cả Cao Sơn, ngài Quý Minh là
Đệ Nhị Quý Minh hiển ứng. Đền còn thờ thần bản thổ là Cao Sơn Uy Minh.
Đền Thắng Trí có mặt bằng hình chữ “công”, gồm: đại tế (7
gian), giải muống (2 gian), hậu cung (3 gian 2 dĩ). Kiến trúc chạm hoa văn thực
vật, hổ phù. Đền còn lưu giữ được nhiều di vật, hiện vật quý như: hoành phi,
câu đối, hương án, hạc, kiệu bát cống, bài vị, bộ tam sự, bát bửu.
Trong đó, đặc biệt là
quyển thần tích ghi công lao của Cao Sơn, Quý Minh và Nga Hoàng công chúa viết
thời Hồng Đức thứ 3, sao lại năm Vĩnh Hựu thứ 6; 1 quyển sao lược sắc phong; 1
bia đá được dựng năm Ất Mão (1915) cùng một binh khí có niên đại thời Nguyễn cuối
thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Đền cùng với đình, chùa Thắng Trí tạo nên một cụm di
tích thống nhất với cảnh quan hài hòa, cổ kính.
Nguồn: Di tích Lịch sử Văn hóa Hà Nội