Nằm ngay bên đường đê Tả Lèn, thôn 3, xã Hà Ngọc, huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa, đền thờ Lý Thường Kiệt linh thiêng, trầm mặc, được dân làng công đức xây dựng hàng trăm năm trước để tôn vinh, tưởng nhớ công đức của Thái úy Lý Thường Kiệt với mảnh đất này.
Ngôi đền cổ hàng trăm năm
Anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt (1019 - 1105) là danh tướng
đời nhà Lý. Ông đã có công lớn trong việc đánh đuổi quân xâm lược nhà Tống vào
năm 1075 - 1077. Thái úy Lý Thường Kiệt là một trong 14 vị tướng tài, anh hùng
dân tộc tiêu biểu trong lịch sử Việt Nam.
Công lao của thái úy Lý Thường Kiệt cũng gắn liền với 19 năm
(1082 - 1101) theo lệnh vua vào cai quản trấn Thanh Hóa (nay là tỉnh Thanh
Hóa). Vùng đất này đã được ông xây dựng thành khu dân cư trù phú đồng thời là
pháo đài đài bất khả xâm phạm vùng đất phía nam của Tổ quốc.
Cổng chính vào đền Lý Thường Kiệt.
Trong thời gian làm Tổng chấn Thanh Hóa, Thái úy Lý Thường
Kiệt nổi tiếng là một vị quan anh minh. Vì là em kết nghĩa của vua nên ông toàn
quyền quyết định mọi việc ở trấn Thanh Hóa. Nhờ vào lòng đức độ, sự khoan dung
và sáng suốt của ông mà người dân trong trấn Thanh Hóa đã được hưởng nhiều
chính sách khoan thứ, thúc đẩy kinh tế phát triển.
Sau khi thái úy qua đời, với lòng tôn kính và nhớ công ơn trời
biển của ngài, người dân xứ Thanh chọn đất, góp công và của cải xây dựng một
ngôi chùa có tên là Báo Ân tự nhằm tưởng nhớ ngài. Đồng thời, trên mảnh đất khi
còn sống Lý Thường Kiệt đã chọn làm Thọ thân cũng đã được người dân xây dựng ngôi
đền, nghìn năm hương lửa thờ phụng.
Được biết với tên gọi là Miếu Ngưỡng Sơn, ngôi đền nhỏ tọa lạc
tại xã Ngọ Xá, tổng Ngọ Xá, huyện Vĩnh Lộc, Phủ Quảng Hoá, tỉnh Thanh Hoá, do
ba làng Bùi, Đồ, Yên Phú phụng thờ. Miếu thờ Lý Thường Kiệt được xây dựng ở núi
Ngưỡng Sơn năm 1138. Đây chính là một khu vực danh lam kỳ tú sát bờ sông Lèn, một
nhánh của sông Mã.
Theo khảo cứu, ghi chép của các bộ sử cũ thì đến thờ Lý Thường
Kiệt ở đây mới được gọi là đền quốc tế, thường diễn ra tế lễ cấp quốc gia về vị
anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt). Miếu rất linh thiêng nhưng trải qua hàng trăm
năm đã hư hỏng nặng nề.
Ngôi đền cổ thờ Thái úy Lý Thường Kiệt ở xã Hà Ngọc, huyện
Hà Trung, Thanh Hóa.
Khoảng 300 năm trước đây, nhân dân địa phương đã công đức tiền
của và sức người đại trùng tu miếu, xây dựng thành một ngôi đền mới có quy mô
hoành tráng.
Đền thờ Thái úy Lý Thường Kiệt có khuôn viên rộng lớn, xưa
kia giáp ngôi chùa lớn nhất trong vùng là, chủa Linh Xứng. Nghi môn đền nhìn hướng
ra dòng sông Lèn đang đổ về biển lớn.
Đền bao gồm nghi môn, sân đền, tòa tiền tế, hậu cung. Tiền tế
là tòa nhà 5 gian, 2 chái, hậu cung một gian và nhà tả vu, hữu vu. Mái đền lợp
ngói âm dương, các vì kèo, cột cái, cột quân chế tác từ gỗ lim, chạm khắc tinh
xảo theo chủ đề Tứ linh (Long, Ly, Quy, Phụng), Tứ quý các điệu.
Đền có nhiều cổ thụ, vườn hoa. Gian chính điện đền thờ Thái
úy Lý Thường Kiệt lúc nào cũng nghi ngút khói hương.
Linh thiêng ngôi Đền cổ
Ngoài kiến trúc tổng quan của ngôi đền được gìn giữ, nhiều đồ
vật cổ trong đền vẫn còn, chưa từng bị mất cắp.
Đền thờ Lý Thường Kiệt, ngôi đền cổ linh thiêng ở xứ Thanh. Ảnh: Vũ Thượng
Các vì, cột, kèo được chạm khắc tinh xảo có từ hàng trăm năm
nay.
Cây hoa đại trồng trước đền thờ Lý Thường Kiệt (xã Hà Ngọc, huyện Hà
Trung) tuổi thọ gần 1.000 năm tuổi. Cây hoa đại này được cho là một
trong số ít cây hoa đại sống thọ nhất trên đất Việt Nam tính đến thời
điểm hiện nay Ảnh: Vũ Thượng
Hiện đền còn giữ được những đồ thờ phụng hàng trăm năm tuổi của
Thái úy Lý Thường Kiệt: mũ, đôi hài, kiếm lệnh
.
Hàng năm, tại đền có hai ngày lễ lớn, ngày giỗ Thái úy Lý
Thường Kiệt, ngày 21 tháng 6 âm lịch) và ngày lễ Khai ấn đầu năm vào ngày 25
tháng Giêng âm lịch. Xưa kia, thời Thái úy Lý Thường Kiệt còn trị vì ở trấn
Thanh Hóa, Tết âm lịch xong đến ngày 25 tháng Giêng mới bắt đầu làm việc. Chính
vì thế hình thành tục lệ khai ấn, dâng lễ lên đền, cầu mong một năm mới làm ăn
thuận lợi, mưa thuận gió hòa mùa màng tốt tươi.
Nguôn: Trang thông tin điện tử xã Hà Ngọc, Hà Trung