Đình Bình Kiều, Hải An thờ phụng Đức Vương Ngô Quyền

Theo các cụ cao niên kể lại, vùng đất này xưa kia được gọi theo tên nôm là “Quàn Thượng”, còn tên gọi Bình Kiều chính thức có từ bao giờ cho đến nay chưa có câu trả lời chính thức.

Lần theo các tài liệu, di vật còn để lại, đặc biệt là căn cứ nội dung trong văn bia tại chùa Bình Kiều (Linh Quang Tự) có ghi “Bình Kiều thôn, Hạ Đoạn tổng, Kiến Thụy phủ, Hải Dương tỉnh” tấm bia này được xác định là niên đại Tự Đức thứ 27 (1874).

Nói đến tổng Hạ Đoạn, lịch sử triều Nguyễn có ghi tổng Hạ Đoạn xưa kia bao gồm: Hạ Đoạn, Bình Kiều, Đoạn Xá, Phú Xá, Vạn Mỹ, Vĩnh Lưu, Thượng Đoạn. Đến năm 1951 thôn Bình Hải được sát nhập vào xã Đông Hải, sau đó thôn Vạn Mỹ và Bình Hải thuộc về quận Ngô Quyền.

Năm 2003, quận Hải An được thành lập, năm 2007 phường Đông Hải được tách ra thành hai phường: Đông Hải 1 và Đông Hải 2 và đình Bình Kiều hiện nay thuộc địa bàn phường Đông Hải 2.

Đình Bình Kiều thời xưa bố cục theo chữ Đinh truyền thống, Đình quay về hướng Tây Nam. Gồm 7 gian tiền Tế, 3 gian Hậu Cung, 7 gian tiền Tế chia làm 2 phần, 3 gian giữa là nơi dân làng làm Lễ, mỗi bên 2 gian là sàn gỗ Lim để dân làng hội họp và mở tiệc. Phía ngoài sân Đình có 6 gian giải vũ chia đều 2 bên.

Toàn bộ khuôn viên Đình là 01 mẫu 03 sào, sân Đình rộng ở giữa là sân Tế, hai bên để nhân dân đứng dự lễ. Đình Bình Kiều được trùng tu vào năm Duy Tân (1915). Hiện tấm bia ở Đình còn ghi công đức của những người tham gia trong việc trùng tu đình.

Năm 1968 khi đế quốc Mỹ mở rộng chiến tranh phá hoại miền Bắc, với tinh thần tất cả cho độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, nhân dân Bình Kiều đã chuyển toàn bộ đồ thờ gửi nhờ Đền Phú Xá, để nhường lại toàn bộ ngôi Đình làm kho chứa vũ khí.

Đến năm 1978 do nhu cầu phát triển của địa phương, ngôi Đình Bình Kiều được dỡ đi để xây dựng Hội trường và nơi làm việc của Ủy ban nhân dân xã Đông Hải (nay là Ủy ban nhân dân phường Đông Hải 2).

Năm 2015, Đình Bình Kiều đã được xây dựng lại trên khuôn viên của đất Văn Chỉ làng Bình Kiều bằng nguồn công đức của nhân dân cùng quý khách thập phương. Nhân dân Bình Kiều (nay là các Tổ dân phố Bình Kiều 1, Bình Kiều 2 và Vườn Dừa) vẫn lấy Đình làng là nơi sinh hoạt tâm linh và văn hoá cộng đồng của nhiều thế hệ.

Đình Bình Kiều sau khi tu sửa gồm 3 gian tiền tế và 2 gian hậu cung; sân lát gạch đỏ Giếng Đáy, mái lợp ngói mũi.

Qua nghi môn vào sân đình, sân lát gạch đỏ Giếng Đáy. Phía trước sân, chiếu theo trục thần đạo là đôi voi phục nằm chầu; chính giữa là bức cuốn thư lớn đắp bằng xi măng cát tạo thành bức bình phong. Từ vị trí giữa sân quan sát: Ngay trước cửa bái đường đặt một lư hương lớn bằng đồng; hướng lên trên là kiến trúc mái đình: mái đình lợp ngói mũi, chính giữa bờ nóc đắp lưỡng long chầu nguyệt; hai đầu bờ nóc đắp đôi kìm ngậm bờ nóc.

Tòa đại đình xây theo kiểu “tường hồi bít đốc, đấu trụ hồi văn, tay ngai trụ biểu”; trụ biểu và bậc thềm tam cấp được làm bằng vật liệu đá xanh. Đại đình lắp 3 bộ cửa bức bàn, ván bức bàn chạm nổi hoa lá thiêng đề tài “tứ quý”. Kết cấu bộ khung chịu lực tòa đại đình gồm 4 bộ vì bằng chất liệu bê tông cốt thép. Kết cấu vì nóc kiểu chồng rường giá chiêng truyền thống, vì nách kiểu thuận chồng 3 con. Các con rường đều kê trên những đấu sen thót đáy. Trang trí vì nóc và vì nách theo đề tài hoa lá thiêng.

Thiết chế và cách bài trí đồ thờ tự tại tòa đại đình: chính giữa đặt nhang án công đồng, hai bên nhang án đặt đôi ngựa thờ (hồng mã và bạch mã) bằng gỗ; bên tả và nhang án thờ Hậu thần; bên hữu đặt nhang án thờ các anh hùng liệt sĩ.

Tại hậu cung, chính giữa đặt khám thờ thần tượng Đức Ngô Vương, hai bên tả hữu đặt long ngai, bài vị thờ hai vị tướng thân tín Ngô Xương Ngập (là con) và Ngô Xương Xí (là cháu) của Ngài.

Trải qua các triều đại phong kiến, Đình Bình Kiều đã được nhận 48 sắc phong, sắc chỉ và lưu giữ được những đồ thờ quý hiếm như: 01 đôi chóe gốm; 02 chén gỗ; 03 chén ngọc màu trắng đục; 01 bát hương; kiệu bát cống một bộ; 01 bức đại tự; 01 đôi câu đối; 01 quyển văn tế chữ Hán. Toàn bộ số hiện vật trên đều có niên đại thời Nguyễn thế kỷ 19 và được bảo tồn khá nguyên vẹn đến ngày nay.

Tượng thành hoàng Ngô Vương Thiên Từ: Tượng chất liệu gỗ, tạc kiểu tượng tròn; kích thước gần bằng người thực; hai tay đặt tự nhiên trên gối, mặt vuông chữ điền, mắt nhìn thẳng; lông mày lưỡi mác, râu ba chòm, thần thái uy nghi trong tư thế thiết triều.