Đình Dương Sơn, phường Tam Sơn, thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh thờ phụng đức thánh Tam Giang, danh tướng phò giúp vua Triệu Việt Vương đánh bại giặc Lương, giành lại non sống đất nước vào thế kỷ thứ 6.
Đình Dương Sơn được xây dựng từ lâu và đã qua nhiều lần
trùng tu, mang đậm dấu ấn thời Nguyễn. Trên câu đầu toà Đại đình ghi rõ niên đại
trùng tu lần gần nhất toà Đại đình vào mùa đông năm Tân Mão đời vua Thành Thái
(1891).
Đình Dương Sơn thờ phụng Thành hoàng là đức thánh Tam Giang
Trương Hống, Trương Hát, hai vị danh tướng phò giúp vua Triệu Quang Phục đánh
đuổi quân Lương xâm lược vào thế kỷ VI. Đức thánh Tam Giang đã được các triều địa
phong kiến phong mỹ tự là “Thượng đẳng phúc thần”.
Đình bao gồm nghi môn kiểu Tam quan, sân đình, Phương đình,
Đại đình và nhà tả hữu vu cùng nhà dịch vụ phù trợ.
Nghi môn đình kiểu Tam quan, cổng chính kiểu vòm to rộng uy
nghi, 4 mái uốn cong đầu đao, phía dưới là tên đình đắp nổi bằng Hán tự. Hai cổng
phụ nhỏ hơn, mái nối vào cổng chính uốn cong đầu đao. Các trụ biểu cổng đình đế
thắt cổ bồng, ô lồng đèn đắp nổi tứ quý, phía dưới là các câu đối cổ.
Tòa Phương đình kiểu thông phong, mới được trùng tu năm
2004, 4 mái uốn đầu đao, trang trí nghê chầu.
Hai bên Phương đình là nhà tả vu, hữu vu, kết cấu 5 gian đầu
hồi bít đốc đơn giản được sử dụng để đón khách, chuẩn bị các nghi thức cúng, tế
trong những dịp lễ hội đình.
Toà Đại đình là điểm nhấn nổi bật của di tích, dựng theo lối
4 mái chiếm 2/3 chiều cao tổng thể và xoè rộng ra bốn phía. Khung đình được làm
bằng gỗ lim kết cấu vững chắc. Các v
Toà Đại đình bao gồm tòa tiền tế và hậu cung, xây trên nền gạch,
cao hơn Phương đình 40 cm, xung quanh xây bó gạch chạy dài 25,9m rộng 15,95m, từ
nền đình đến bờ nóc cao khoảng 7m. Tòa Tiền tế 3 gian hai chái, 4 mái uốn đầu
đao, trang trí đầu rồng, vân mây cách điệu, lợp ngói mũi hài. Bờ nóc đắp nề Lưỡng
long Quán nhật.
Toàn bộ kết cấu của Đại đình được làm từ gỗ lim, các vì kèo
kiểu “chồng rường, giá chiêng” Trên câu đầu toà Đại Đình còn ghi rõ niên đại
trùng tu vào mùa đông năm Tân Mão đời vua Thành Thái (1891). Trong Tòa tiền tế,
cửa hậu được mở rộng hết 3 gian dẫn vào Hậu Cung. Tòa hậu cung 3 gian, cao hơn
nền đình 20cm, có 3 bộ vì kèo đặt trên 3 hàng cột ngang và 3 hàng cột dọc, kiến
trúc kiểu “Chồng rường giá chiêng”.
Đại đình được trang trí đơn giản, các đầu dư vì kèo gian
chính điện chạm khắc đầu rồng, các bức cổn được chạm khắc, phủ mầu theo chủ đề
tứ linh, tứ quý, hoa dây cách điệu, hổ phù theo phong cách nghệ thuật thời Nguyễn.
Đình Dương Sơn lưu giữ được nhiều cổ vật có giá trị lịch sử
và mỹ thuật cao như hoành phi, câu đối, thần tích, long ngai, tượng thờ thế kỷ
18, 19 và các sắc phong thời Nguyễn.
Đình Dương Sơn được
Nhà nước xếp hạng là di tích kiến trúc - nghệ thuật cấp Quốc gia theo Quyết định
số 272 ký ngày 02/02/2012 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.
Nguồn: Cổng thông tin điện tử tỉnh Bắc Ninh