Đình Hạ Khê thờ phụng Nhị thành hoàng Làng là vợ chồng danh tướng Khai Cơ đại vương thời Hùng Vương dựng nước. Đây là nhị vị Nhân thần giúp vua Hùng dẹp giặc, bảo vệ bờ cõi đất nước và cùng nhân dân xây dựng làng quê giàu đẹp.
Đình Hạ Khê tọa lạc trên thế đất hội tụ linh khí của trời đất.
Những chuyện truyền kỳ bí ẩn
Theo các cụ già kể lại thì ngôi đình Hạ Khê thờ hai
nhân vật lịch sử thuộc lớp anh hùng thời Hùng Vương dựng nước là Khai Cơ đại
vương và Quế Hoa công chúa. Đây là những người giúp vua Hùng dẹp giặc, bảo vệ bờ
cõi đất nước. Theo cuốn Ngọc Phả còn ghi lại: ở động Sài Sơn, huyện Yên Sơn, phủ
Quốc Oai, đạo Sơn Tây (nay là Sơn Tây, TP Hà Nội) có gia đình họ Trương Huân và
vợ là Phạm Hồn nổi tiếng là người có học, của cải sung túc, ăn ở hiền lành,
nhưng hai ông bà đến 50 tuổi mà vẫn chưa có con nối dõi.
Một ngày kia, vợ chồng ông bà lên chùa Hoa Sơn thắp hương
xin được điềm lành có con. Đêm ấy, vợ chồng ông thấy rõ ánh hào quang màu đỏ
trong chùa, lại có Rồng vàng uốn lượn xung quanh, rồi biến thành đôi chim sẻ,
bà Phạm Hồn bắt được một con chim sẻ và bừng tỉnh dậy mới biết là giấc chiêm
bao, không bao lâu bà có thai và ngày mùng 7 tháng Giêng năm Ất Sửu sinh hạ một
cậu bé khôi ngô tuấn tú đặt tên là Trương Bảo Công.
Cậu bé Bảo Công lên một tuổi đã biết nói , lên năm tuổi đã
biết âm luật nhạc và thơ. Khi trưởng thành Trương Bảo Công tìm đến huyện Ma
Khê, phủ Thao Giang (nay là huyện Lâm Thao, Phú Thọ) học chữ của một vị quan
tên là Đinh Ngoạn và kết duyên với con gái vị quan này là Đinh Quế Hoa.
Một thời gian sau, Trương Bảo Công và vợ là Đinh Quế Hoa về
thăm cha mẹ, nhưng ông bà họ Trương đã ngoài 80, do nhớ con sinh bệnh rồi qua đời.
Sau 3 năm thờ cúng cha mẹ, hai vợ chồng Trương Bảo Công về huyện Ma Khê để thăm
hỏi hỏi nhà ngoại, nhưng ông bà họ Đinh cũng không còn. Vì vậy, hai vợ chồng
Trương Bảo Công về Hạ Khê sinh sống.
Một hôm, ông Trương Bảo Công quan sát trên trời có những hiện
tượng lạ, mới đoán là rồi nhà Hùng sẽ đến ngày cuối vận vì không có người nối
dõi. Vì vậy, ông bắt đầu mưu chí khác, biết địa thế trang Hạ Khê đất đai
bằng phẳng, nhân dân thuần hậu, lại có ngọn núi Tinh chạy quanh, đầm lớn trước
mặt.
Ông tự trọng dụng người tài, rồi tự xung là Khai Cơ Đại
Vương và phong Quế Hoa làm Hoàng hậu, đặt hiệu là Vua bà, rồi định khởi binh đi
đánh vua Hùng để chiếm lấy nước. Ngay đêm hôm ấy, ông nằm mộng thấy sứ giả nhà
trời xuống phán rằng: Hoàng thiên cho ông xuống trần gian làm tướng giúp nhà
Hùng, sau là trả ơn công đức tích thiện của dòng họ Trương, ai bảo ông quay về
Nam xưng Vương, đối địch lại với nhà Hùng.
Ngươi hãy hồi tâm hướng thiện, đừng trái với ý trời. Tỉnh dậy,
ông mới biết đó là giấc mộng do trời báo và ra lệnh bãi bỏ vũ khí, giải tán
quân lính rồi cho về quê làm ruộng cùng gia đình.
Thời ấy, Hùng Duệ Vương không có người nối nghiệp, vua liền
truyền ngôi cho con rể là Tản Viên Sơn Thánh. Bấy giờ bộ chủ Ai Lao là Thục
Phán nghe tin ấy liền phát động cầu cạnh các nước láng giềng tiến đánh Hùng Duệ
Vương.
Thấy vậy, Hùng Duệ Vương liền sai Tản Viên Sơn Thánh và Khai
Cơ Đại Vương đánh đánh. Sau khi Tản Viên Sơn Thánh và Khai Cơ Đại Vương chiến
thắng trở về Đại vương mở tiệc lớn cùng nhân dân ăn mừng.
Vua Hùng Duệ Vương phong tước và ban cho đức ông Trương Bảo
Công về trang Hạ Khê để cai quản vùng đất này, Khai Cơ Đại Vương và Quế Hoa
công chúa đang ở Hạ Khê thì nghe tin Hùng Duệ Vương nhường ngôi vua cho Thục
Phán, Tản Viên Sơn Thánh cũng không còn, cơ đồ nhà Hùng thuộc về tay người
khác.
Hôm ấy, ông cho mời phụ lão, dân trong trang Hạ Khê mở yến
tiệc, ông căn dặn người dân rồi cùng Quế Hoa công chúa hóa trong đám mây vàng,
giữa trời mưa gió, đó là ngày 10 tháng 12 âm lịch.
Ban thờ Khai Cơ Đại Vương Trương Bảo Công với lối kiến trúc
cổ được chạm khắc tinh xảo.
Thế đất linh thiêng
Sau khi Khai Cơ Đại Vương Trương Bảo Công và Quế Hoa công
chúa hóa tại mảnh đất này, nhân dân trong làng đã lập miếu thờ cúng. Đình Hạ
Khê được tạo dựng trên đỉnh một quả gò cao có tên là Gò Soi. Đình nằm trên thế
đất rất đẹp, trước cửa đình là hệ thống đầm, hồ, ao và khu dân cư trù phú, đằng
sau đình là một loạt các dãy núi, đồi gò xếp so le đều đặn.
Dân gian truyền rằng, đây là một địa thế “Gối sơn, đạp thủy”
, mảnh đất rất thịnh và phát. Đình Hạ Khê là một ngôi đình mang nhiều giá trị
tâm linh, đứng trên sân đình nhìn xuống là các khu dân cư đông đúc, đồng ruộng
trù phú. Ở xung quanh đình được bao bọc bởi màu xanh bạt ngàn của rừng cọ cổ in
dấu thời gian, cây sữa hàng trăm năm tuổi, cây si với vóc dáng uy nghiêm.
Các cây cổ thụ hàng trăm năm tuổi được gìn giữ qua từng năm
tháng.
Nhiều chuyên gia phong thủy cho rằng: mạch đất ở đây cực kỳ
đẹp, được xếp vào vị trí đắc địa khi đình Hạ Khê được quay hướng Đông. Mảnh đất
chính là mạch tụ khí, tụ linh. Điều đó cho thấy sẽ có nhiều nhân tài cho quê
hương và đất nước, bởi thế đất đã nói lên đó là thế Phúc.
Đúng như vậy, ở mảnh đất này từ xưa đến nay đã sinh ra có
nhiều nhân tài, người con hiếu học đang công tác ở các vị trí trên mọi miền Tổ
quốc, ngày ngày theo gương của các bậc đế vương dốc sức xây dựng quê hương, đất
nước. Các cụ cao niên trong làng cho biết: Đình Hạ Khê rất linh thiêng, luôn
che chở, ban phúc cho dân làng hưng thịnh, người người khi đi xa về đều lên
đình thắp hương cầu bình an cho gia đình và đất nước.
Nơi đây chính là trung tâm sinh hoạt văn hóa của người dân.
Con cháu Hạ Khê hôm nay luôn lấy Đức – Tài – Chí của Khai Cơ Đại Vương và Quế
Hoa công Chúa làm tôn chỉ nam cho ước mơ và hoài bão để thể hiện dòng dõi con Lạc
cháu Hồng.
Bài và ảnh: Ngọc Minh