Đình Hà Lỗ có từ trước năm 1629, phụng thờ 2 anh em vị danh tướng – thần y hai Vũ Dục Công và Vũ Minh Công dưới đời Hùng Vương thứ 6 tại thôn Hà Lỗ, xã Liên Hà, huyện Đông Anh, Hà Nội.
Xã Liên Hà hiện nay gồm 8 thôn: Châu Phong, Giao Tác, Đại Vỹ,
Hà Lỗ, Lỗ Khê, Hà Hương, Thù Lỗ, Hà Phong. Thôn Hà Lỗ là nơi đặt trụ sở UBND xã
Liên Hà, ngay cạnh đó có ngôi đình Hà Lỗ nổi tiếng là một di tích lịch sử văn
hóa quốc gia.
Theo thần tích, đình Hà Lỗ được xây từ lâu đời, bên trong thờ
thành hoàng là hai anh em Vũ Dục Công và Vũ Minh Công sống dưới thời vua Hùng
Vương thứ 6. Các ngài đã có công dập tắt bệnh cứu dân trong trang Hà Lỗ và các
vùng lân cận, sau đó vua phong Vũ Dục Công là Khâm thiên nguyên soái và Vũ Minh
Công là Minh nghị triều chính đại tướng công.
Về sau hai ngài có công chống giặc Xích Tị (mũi đỏ) nên lần
lượt được phong Thiết chế đại tướng công và Tham tán mưu sự đại tướng công, khi
mất vua lại truy phong làm thượng đẳng phúc thần và cho thờ tại 42 nơi khác
nhau. Dân tôn Vũ Dục Công làm Thiên uy đại vương và Vũ Minh Công làm Minh uy đại
vương.
Đình Hà Lỗ có một thế đất phong thủy tốt đẹp và nằm ngay sát
con đường làng; mặt quay về hướng nam, nhìn ra một cái ao rộng hình chữ nhật
nay sen và bèo phủ kín. Đình đã trải qua nhiều cuộc sửa chữa và mở rộng. Hình
dáng còn lại sau lần trùng tu năm 1991 cho thấy ngôi đình mang đậm phong cách
nghệ thuật kiến trúc thời cuối Lê đầu Nguyễn.
Phía trước đình là một tam quan xây kiểu nghi môn với 4 trụ
biểu và 2 cổng bên. Trong sân có vài cây cổ thụ che mát, bên hữu là 1 tòa giải
vũ 3 gian 2 dĩ, giữa sân có một phương đình 2 tầng 8 mái 16 cột khá đẹp. Đại
đình làm theo lối kiến trúc hình chuôi vồ, gồm toà đại bái rộng 5 gian 2 chái với
hậu cung 3 gian. Mái đình lớp ngói ta, ở giữa đắp lưỡng long triều nguyệt.
Trong đình Hà Lỗ hiện còn lưu giữ được một số hiện vật có
giá trị và rất nhiều đạo sắc phong, mang niên hiệu sớm nhất là đạo sắc năm Đức
Long nguyên niên (1629) đời vua Lê Thần Tông. Đình trở thành nơi cứ hai năm một
lần nhân dân các thôn Hà Lỗ, Hà Hương và xung quanh đến dự lễ hội làng được tổ
chức từ ngày mùng 10 đến 20 tháng Giêng âm lịch.
Đình Hà Lỗ được Bộ
Văn hóa và thông tin xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa quốc gia vào năm 1989.
Ths Nguyễn Thy Ngà đăng tải