Đình làng Cẩm Địa, xã Lạc Vân, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình thờ phụng Đương cảnh Thành hoàng Uy ninh Tôn thần, Tản Viên sơn tham vị và thần Cao Minh Linh ứng Tôn thần, những vị nhân thần có công với nước, cai quản phần âm phù trợ cho dân làng.
Từ thành phố Ninh Bình, theo quốc lộ 1A cũ khoảng 10km đến
ngã ba Gián khẩu, rẽ trái theo tỉnh lộ 477 về phía thị trấn Nho Quan 18km, đến
đê Lạc Vân rẽ trái khoảng 500m đến di
tích. Di tích không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa tâm linh của Nhân dân trong
vùng mà còn là nơi ghi dấu những chiến công oanh liệt trong các giai đoạn đấu
tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc ta.
Khuôn viên di tích Đình làng Cẩm Địa
Hiện nay, di tích là nơi thờ tự Đương cảnh Thành hoàng Uy
ninh Tôn thần, Tản Viên sơn tham vị và thần Cao Minh Linh ứng. Đây là những
nhân vật lịch sử có công với nước, cai quản phần âm phù trợ cho dân làng.
Tương truyền rằng: Tản Viên Sơn Thánh cùng với Cao Sơn và
Quý Minh là ba anh em con chú, con bác, quê ở động Lăng Xương, huyện Gia Hưng,
tỉnh Thanh Hóa, đạo Sơn Tây. Năm 13 tuổi, cha mẹ qua đời, cả 3 anh em đều sang
làm con nuôi bà Ma Thị. Tuấn Công được Thái Bạch Kim Tinh ban cho gậy thần,
Long Vương trả ơn bằng sách ước, lại được mẹ nuôi Ma Thị giao tất cả núi non
trên đất liền. Tuấn công phân non sông làm đôi, bên tả cho Sùng công gọi là Tả
Khiêm thần, bên hữu cho Hiển công gọi Hữu Khiên thần. Từ đó Nhân dân gọi các
ông là Tam vị Thánh Tản.
Ban thờ Tam vị Thánh Tản, Thành hoàng Uy Ninh và Cao Minh
Linh Ứng
Trong các cuộc kháng chiến, Đình là nơi được chọn làm trụ sở
cho dân quân du kích hoạt động, làm đài quan sát tiền tiêu, theo dõi hoạt động
của địch để báo động cho Nhân dân sơ tán và có kế hoạch chống càn diệt địch; Thời
kỳ kháng chiến chống Mỹ, di tích là cơ sở để phục vụ các hoạt động của làng xã
như kho lúa của hợp tác xã, địa điểm của lớp bình dân học vụ.
Trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, sự tàn phá của chiến
tranh; năm 2012 di tích được phục dựng và trùng tu tôn tạo. Toàn bộ di tích được
xây dựng theo kiến trúc hình chữ Nhất, 3 gian. Hiện di tích còn lưu giữ nhiều
hiện vật quý như: 5 sắc phong thời Nguyễn, công trạng của những vị thần, long
ngai, bài vị.
Để tưởng nhớ đến các vị thần có công với nước, hằng năm vào
ngày 6/1 âm lịc Nhân dân thường xến đình thắp hương cầu nguyện một năm mưa thuận,
gió hòa, may mắn trong cuộc sống. Lễ Kỵ Thành Hoàng được tổ chức trong 2 ngày
9-10/11 âm lịch. Đây là dịp để Nhân dân trong vùng và du khách thập phương về
sinh hoạt và tỏ lòng thành tri ân đối với các vị thần. Di tích được UBND tỉnh
công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh năm 2019.