Ngôi đình cổ tại làng Mai Xá, xã Song Mai, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên thờ phụng 5 vị thần hoàng làng Ngũ Vị Đại Vương, tức Ngũ Vị Tôn Quan Trung Thành Đại Vương, Cao Mang Đại Vương, Đổng Vĩnh Đại Vương, Mộc Phàm Đại Vương, Chấn Lại Đại Vương. Tương truyền, đây là 5 vị tướng thời Hùng Duệ Vương đánh giặc Thục.
Đó là 5 vị tướng đã dốc sức phò giúp vua Hùng thứ 18 trị vì
đất nước. Trải qua hàng nghìn năm lịch sử, câu chuyện về những vị công thần đó
đến nay vẫn được lưu truyền đầy tự hảo của lớp lớp các thế hệ nhân dân huyện
Kim Động. Theo thần tích đình Mai Xá, thời Hùng Vương, gia đình ông Hải Bột
cùng vợ là bà Trương Thị Đoan hiền lành đức độ chuyển đến sinh sống tại Mai Xá
Trại, châu Xích Đằng, phủ Khoái Châu.
Hai ông bà thường xuyên làm điều phúc, nuôi dưỡng các bậc
già cả, cứu giúp người nghèo, bỏ tiền xây cầu quán giúp dân trong vùng đi lại
buôn bán thuận lợi, cầu dài 32 nhịp, gọi là Cầu Ngàng…
Hai ông bà sinh được 5 người con trai, Tên của các ông là
Vĩnh Công, Mộc Công, Lại Công, Cao Mang, Trung Thành. khi trưởng thành 5 anh em nổi tiếng khắp vùng
về kinh luân thao lược, văn võ toàn tài.
Vua biết tiếng bèn truyền triệu các ông vào triều ứng thí để
kén người phò vua giúp nước. Nhờ tài năng, cả 5 ông đều được vua phong tước cầm
quân giữ yên bờ cõi. Khi cả một vùng cư dân rộng lớn lâm vào cảnh lụt lội, đói
khát do nạn hồng thủy.
Nhà vua hạ lệnh cho các ông đem quân đi đắp đê trị thủy ngăn
nước lũ cứu dân lành. Đê đắp đến đâu nước rút đến đó. Từ đó, Mai Xá và cả vùng
rộng lớn được mùa liền mấy vụ, dân cư sống bình an no đủ. Ngưỡng mộ tài năng, đức
độ của các vị tướng, dân làng đã cử 20 người theo làm gia thần, vào triều tiếp
tục phụng sự Hùng Duệ Vương.
Năm năm sau, giang sơn lại gặp vận binh đao. Nhà Thục đem
quân sang gây hấn với nước Văn Lang. Triều đình lại huy động các lực lượng ứng
chiến. 5 ông lúc này được phong là Ngũ Vị Đại Vương, cùng Tản Viên Sơn Thánh điều
quân thủy, bộ chặn giặc. Các ông thống lĩnh thủy quân, chấn giữ vùng sông nước
thuộc dòng Nhị Hà.
Sau khi đẩy lùi quân xâm lược ra khỏi bờ cõi, nhà vua ban
thưởng và cho 5 ngài trở về thăm dân chúng và các nơi đã đi qua. 3 ngài mất
trên đường về Mai Xá, 2 ngài sau khi về quê hương Mai Xá làm lễ khao thưởng cho
nhân dân đồng thời trao vàng nén, lụa bạch để tu sửa đền chùa thì mất.
Đời vua Đinh phong 5 ngài là Thượng Đẳng Phúc Thần. Vua Trần
Thái Tông chuẩn phong cho cả 3 thôn Mai Xá, Thanh Xuân, Miêu Nha (thuộc xã Song
Mai) cùng thờ các ngài là Thành hoàng.
Nhân dân biết ơn, lập đền thờ và suy tôn các ông là thành
hoàng làng, thờ phụng tại đình Mai Xá. Trong suốt chiều dài lịch sử, nhiều câu
chuyện dã sử cho thấy, “Ngũ vị Đại Vương” đã nhiều lần hiển linh giúp nước, phù
hộ đánh tan giặc ngoại xâm, giúp cho đất nước ngày càng hưng thịnh. Vun đắp
truyền thống con Lạc cháu Hồng.
Ảnh: Nguyễn Huân/Đền Miếu Việt
Nguồn: Nguyễn Huân/Đền Miếu Việt