Minh Tân là một xã nông nghiệp thuộc huyện Phú Xuyên của tỉnh Hà Tây cũ, từ ngày 1-8-2008 sáp nhập vào thành phố Hà Nội. Xã có diện tích 8,23 km², dân số năm 1999 là 11.679 người, mật độ dân số đạt 1.419 người/km².

Xã nằm ở phía nam trung tâm thủ đô, cách trung tâm Bờ Hồ hơn 44 km. Phía đông bắc giáp xã Quang Lãng, phía tây bắc giáp xã Bạch Hạ, đều thuộc huyện Phú Xuyên. Phía tây nam giáp 2 xã Bạch Thượng và Yên Bắc, đều thuộc tỉnh Hà Nam. Phía đông nam giáp phường Châu Giang, thuộc TP Hưng Yên.

Về đường thuỷ, ngoài sông Hồng cách 1 km ở phía đông bắc, xã Minh Tân còn có dòng Châu Giang chảy dọc theo địa giới ở phía tây nam. Đường bộ thì có con đường tỉnh lộ DT428 với nhiều tuyến xe bus chạy qua ở phía tây, cho nên giao thông rất thuận tiện. Xã bao gồm 8 thôn: Bài Xuyên, Đồng Lạc, Thành Lập 1, Thành Lập 2, Tân Tiến, Mai Trang, Kim Quy và Thần Quy.

Ao đình Thần Quy. Photo ©NCCong 2021

Lược sử

Thôn Thần Quy nằm ở phía tây nam xã Minh Tân, thuộc huyện Phú Xuyên, TP Hà Nội. Từ trung tâm thủ đô, du khách đi về phía nam đến BX Giáp Bát rồi lên một trong các xe bus tuyến 108 chạy theo quốc lộ QL1A rồi rẽ sang trái vào tỉnh lộ DT428. Khi gần đến Cổng Đội Sản Xuất Số 9 Thôn Thần Quy thì xuống xe đi về phía đông bắc hơn 1 km sẽ tới đình Thần Quy.

Đình làng có từ cuối thế kỷ XIX, đời vua Thành Thái nhà Nguyễn. Trong hậu cung thờ bài vị của 8 vị thành hoàng làng: Trung Thành Phổ Tế đại vương, Đông Hải đại vương Đoàn Thượng và 4 thủ túc người thôn Thần Quy (gồm: Nguyễn Đình Túc, Phạm Văn Minh, Trần Đức Phong, Lê Văn Tập), Huyền Trân công chúa và phò mã Trần Khắc Chung.

 

Theo thần phả, Trung Thành Phổ Tế đại vương là một trong 5 anh em trai của ông Đào Công Bột, từng làm Đô trưởng Hoan Châu và Hải Dương. Sau đó ngài đã theo Tản Viên sơn thánh đánh giặc, lập nhiều công trạng cuối đời vua Hùng thứ 18.

Còn Đông Hải đại vương Đoàn Thượng là một nhân vật lịch sử vào thời nhà Lý đang chuyển dần sang tay nhà Trần. Ngài được thờ ở nhiều thôn trong hai huyện Phú Xuyên và Ứng Hoà.

Từ năm 2012, đình phải tạm đóng cửa vì bị xuống cấp nặng nề.

Kiến trúc và di sản

Đình Thần Quy có hai cây đa trước cổng, tuổi đời cũng trên trăm năm. Cây đa sân đình Kim Quy tạo không gian cổ kính trầm mặc soi bóng ao đình khá khác so với những công trình vàng son bê tông gạch ngói hiện nay.

Khuôn viên đình khá lớn với hơn 9.000m2, mặt nhìn qua sân và nghi môn ra một hồ nước nhỏ ở phía đông nam. Sau đợt trùng tu cuối thế kỷ XX, hai cửa phụ bên cạnh nghi môn được đắp câu đối chữ Quốc ngữ, còn trên 4 trụ biểu của cửa chính vẫn đắp câu đối chữ Hán.

Toà tiền tế gồm 5 gian, 2 chái, xây kiểu tường hồi bít đốc. Tất cả các mái đều lợp ngói ri mỏng, các đầu đao uốn cong hình rồng, trên bờ nóc có đắp tượng lưỡng long triều nguyệt và những con linh thú khác. Dưới mái là các bộ vì kèo, mỗi bộ dựa trên 4 cột. Trên thân bộ vì thượng có chạm nổi các hoa văn vân xoắn, lá thiêng. Toả hậu cung gồm 3 gian dọc nối vào gian giữa của toà tiền tế, làm thành hình “chữ Đinh”.

Sân đình Thần Quy. Photo ©NCCong 2021

Lễ hội đình làng được tổ chức hằng năm vào ngày 8 tháng Tám âm lịch, ngoài ra còn có lễ giỗ Thánh vào ngày 10 tháng Một âm lịch. Năm 1997, đình thôn Thần Quy đã được Bộ Văn hoá - Thông tin xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia.