Thông tin từ các cụ cao niên sống trong Di tích Thành Cổ Loa, tổng thể cụm di tích có 5 nơi thờ. Trong đó, đền đầu tiên thờ Tứ Vân Cao Lỗ (Điếm xóm Chùa) còn gọi là Miếu xóm Chùa hay đền thờ Cao Lỗ nằm trong vòng thành Nội (rộng 1km), chính giữa cạnh Nam của thành.

 Điếm được xây dựng năm 1899 (theo dòng niên đại ghi trên câu đầu), công trình chính là một kiến trúc có mặt bằng hình chữ nhị gồm Đại bái, Hậu cung (trên ảnh là cổng vào của điếm).

 Phía trước Điếm có một hồ nước, là dấu tích của con hào ngoài thành, nay đã bị mất gần hết. Giữa hồ đặt tượng Cao Lỗ, vị tướng tài của vua An Dương Vương. Người ta thường biết đến tướng Cao Lỗ chế tạo nỏ thần liên châu, hay còn được gọi là “Linh Quang Thần Cơ” là một loại nỏ với mũi tên bằng đồng 3 cạnh có tính sát thương cao, mà mỗi lần bắn được nhiều phát.

Lịch sử ghi lại rằng, nỏ Liên Châu chính là thứ vũ khí thể hiện tính sáng tạo của người Việt cổ và trở thành thứ vũ khí thần dũng nhất của Âu Lạc thời bấy giờ. Sau khi tướng Cao Lỗ mất, do có công chế tạo nỏ thần nên ông được xóm Chùa thờ làm thành hoàng xóm và thờ tại Điếm,

 Từ nơi đặt tượng đá của tướng quân Cao Lỗ trông sang sẽ thấy tiền tế và hậu cung, có diện tích hơn 100m2. Hiện nay, nơi đây thờ linh thần, thổ công, thổ địa, thuỷ thần và cả tướng Cao Lỗ. Đồng thời, đây cũng là nơi tổ chức các sinh hoạt cộng đồng của địa phương như hội họp, tập trung tuần canh túc trực bảo vệ an ninh từng xóm, hoạt động văn hóa dân gian vào ngày lễ hội...

 Tương truyền, Điếm xóm Chùa trước kia là một trạm gác, có thể được xây dựng cùng thời với đình Ngự triều di quy. Mặc dù điếm quay hướng Nam, nhưng lối đi vào lại từ phía đông, qua một cổng nhỏ đến sân dưới, từ đó lên sân trên tiếp giáp với nền nhà cao 0,6m, có bậc tam cấp chạy suốt mặt trước nhà tiền tế.

 Trang trí nội thất của điếm chủ yếu tập trung ở gian giữa tiền tế với hai bức hoành phi phía trên, hương án phía dưới có đôi hạc thờ bằng gỗ và nhiều đồ thờ như: chiêng trống, cờ quạt, chân hương … Tất cả được trang hoàng lộng lẫy và rất trang trọng tôn nghiêm.

 Theo người dân trong làng, ở đây mặc dù có 5 nơi thờ, nhưng chỉ có hai bức tượng bằng đồng duy nhất là bức tượng Vua Thục Phán An Dương Vương nặng 350 kg đồng và tượng tướng quân Cao Lỗ nặng 250 kg đồng.

 Bên cạnh đó, ở phía đông mặt sân trước còn có một giếng cổ xây miệng hình bát giác bằng đá xanh. Nó có độ sâu khoảng 7 mét, rộng chừng 2 mét. Được biết, giếng đã tu sửa và chắn mạch, ngăn dòng nước dâng lên đến miệng giếng để tránh trẻ con lại gần. Phía cạnh giếng còn có một miếu nhỏ thờ thuỷ thần.

Qiang Minh