Đình Chung được xây dựng tại xóm Đình Chung xã Giáp Lai, đình thờ Đức Tản Viên Sơn Thánh và bà Đinh Thị Đen- thân sinh ra thánh Tản Viên, nằm trong tập hợp hệ thống đình chùa thờ thánh Tản Viên ở hai huyện Thanh Sơn, Thanh Thủy.
Đình Chung được xây dựng từ bao giờ chưa có tài liệu xác định
chính xác, hiện chỉ còn dấu tích của các loại vật liệu của lần tu sửa đình vào
đầu thế kỷ XX như gạc nung, ngói có hoa văn triện gấm, chữ vạn, cột trụ, đá
ong…Tại di tích còn lưu giữ được một số cổ vật gỗ có niên đại cuối thế kỷ XIX
như hòm sắc, bát hương gỗ, bảng chúc…theo truyền ngôn, Đình Chung được làm bằng
gỗ lợp lá cọ, là ngôi đình lớn nhất trong các ngôi đình của xã khi xưa.
Đình Chung hiện nay đã được xây lại trên một đồi cao có diện
tích 10.100 m2 quay theo hướng Bắc. Mặt trước đình là Giếng, ao làng, phía sau
có đồi cao, bên trái là đồi Cựa Gà, bên phải là đồi Ngựa Lồng. Phong thủy hợp
cách, Sơn thủy hữu tình.
Kiến trúc Đình Chung theo kiểu chữ Nhất, gồm một tòa 5 gian
hai trái, bốn mặt để thông thoáng không có tường bao. Mái đình lợp ngói mũi đỏ,
bờ nóc có đôi rồng chầu mặt nguyệt, nền lát gạch bát đỏ
Bên cạnh những giá trị văn hóa vật thể có ý nghĩa sâu sắc,
nhân dân xã Giáp Lai còn lưu giữ được những giá trị văn hóa phi vật thể đặc sắc
gắn với di tích Đình Chung.
Hàng năm có một kỳ lễ chính vào ngày 15 tháng 2 âm lịch. Lễ hội truyền thống đình Chung được tổ chức trang trọng theo
nghi thức truyền thống với 2 phần: Phần lễ: tổ chức rước kiệu và tế lễ theo
nghi thức truyền thống. Phần hội với nhiều hoạt động phong phú, hấp dẫn như:
Giao lưu văn nghệ giữa các khu dân cư; các trò chơi dân gian mang đậm bản sắc của
người Mường như ném còn, đẩy gậy, múa mỡi, bắn nỏ…, thể thao như bóng chuyền
thu hút đông đảo người dân trong vùng đến tham gia.
Lễ hội truyền thống tạo không khí vui tươi, phấn khởi, đồng
thời giáo dục truyền thống lịch sử, văn hóa của quê hương, đất nước. Từ đó khơi
dậy ý thức bảo tồn và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống của cộng đồng
các dân tộc trên địa bàn.
Công trình xây dựng Đình Chung hiện đang vào thời kỳ hoàn
thiện với sự đóng góp,công đức của các tổ chức, cá nhân cả bằng vật chất lẫn
tinh thần, cùng nhân dân xã Giáp Lai xây dựng được ngôi đình khang trang, to đẹp.
Cầm Sơn
Nguồn: Trang Thông tin điện tử Huyện Thanh Sơn