Miếu Đồng, làng Bắc Phong, xã Kiến Thiết, huyện Tiên Lãng, tỉnh Thái Bình thờ phụng nhị danh tướng triều đại Hùng Vương là Đào Đô, Đào Đài, phò trợ Hùng Duệ Vương đánh bại quân Thục Phán, bảo vệ đất Ai Lao.
Trang Lũ Đăng xưa, nay là làng Bắc Phong, xã Kiến Thiết, huyện
Tiên Lãng, nằm kề bên sông Thái Bình, một vùng quê có bề dầy truyền thống lịch
sử, văn hoá. Vào triều đại vua Hùng thứ 18, trang Lũ Đăng là nơi đóng đồn binh
do hai tướng quân Đào Đô, Đào Đài (cặp song sinh) văn võ song toàn, chiêu mộ
binh sĩ luyện võ nghệ, cung kiếm phòng thủ khu vực cửa sông Thái Bình giữ yên
sơn hà, xã tắc.
Theo bản thần tích trang Lũ Đăng (lưu trữ tại Viện Hán Nôm)
thời gian đó, Thục Phán được cử trông coi đất Ai Lao, có ý đồ tranh giành quyền
lực với Sơn Thánh đã cầu viện binh các nước lân cận khởi chiến với vua Hùng.
Trước tình thế đó, nhà vua ban chiếu chỉ triệu hồi hai tướng
quân Đào Đô, Đào Đài về cung, cùng với bách quan bàn việc quân cơ để cự lại Thục
Phán. Nhà vua phong Đào Đô làm chỉ huy sứ Đại tướng quân. Đào Đài làm hữu đô chỉ
huy sứ Đại tướng quân, dẫn binh sĩ tiến thắng đến đồn quân Thục ở xứ Sóc Sơn, đạo
Kinh Bắc (cổ gọi là huyện Vũ Ninh) bao vây quân Thục.
Quân ta binh hùng tướng mạnh, thế như chẻ tre đánh cho quân
Thục tan tác, tơi bời, chém đầu tướng, thu được vô số vũ khí, lương thực, ngựa
chiến. Đất nước được hưởng thái bình, quốc gia vững chắc.
Sau này, trong một lần trở về Kinh Đô hội quân, thuyền chở
hai Đại đại tường quân cùng binh sĩ về đến sông Nhị Hà, trời bỗng nổi giông tố,
mây đen kéo đến ùn ùn, nước sông dâng cao sóng nổi cuồn cuộn, đó là ngày hoá của
hai vị tướng quân (ngày 15-5) (không rõ năm) chiếc thuyền rồng trôi dạt về bến
Lũ Đăng.
Nhận được tin cấp báo, nhà vua thương tiếc, liền sai quan
quân về trang Lũ Đăng lập đàn cúng tế và ban sắc phong Phúc Thần cho hai ông. Một
ông phong là Đô Công Đại Vương, lại tặng phong Đương Cảnh Thành Hoàng tế thế an
dân phù vận dực thánh bảo cảnh hiển hựu Đại Vương. Một ông phong là Đài Công Đại
Vương, lại tặng phong Đương Cảnh Thành Hoàng tế thế hộ quốc bảo cảnh hùng uy Đại
Vương.
Nhà vua còn sắc chỉ cho dân trang Lũ Đăng lập ngôi miếu trên
đất Đồn Binh để hương khói phụng thời nhị Đại tướng quân làm Thành Hoàng làng.
Ngôi miếu có tên là miếu Đồng.
Các triều đại về sau, vua Trần Anh Tông, Lê Thái Tổ xét công
tích của bách thần thấy hai ông linh hiển nên lại ban sắc phong Mỹ Tự cho hai vị
Đại Tướng Quân và ban cho trang Lũ Đăng sửa sang miếu phụng thờ mãi mãi.
Từ bao đời nay, miếu Đồng luôn gắn liền với đời sống tâm
linh tín ngưỡng và là điểm tựa tinh thần cho dân làng vượt qua mọi khó khăn
gian khổ trong suốt chặn đường đấu tranh cách mạng và các cuộc kháng chiến chống
giặc ngoại xâm bảo vệ quê hương, đất nước.
Năm 2013, thể theo ý nguyện của dân làng, chính quyền địa
phương cho phép nhân dân thôn Bắc Phong phục dựng lại miếu Đồng theo kiến trúc
cổ xưa, bằng nguồn kinh phí xã hội hoá. Ban bảo tồn di tích của làng số đông là
cựu chiến binh, cán bộ hưu trí, bậc cao niên nhiệt tâm, không quản ngại sớm
trưa, mưa nắng, tuyên truyền, vận động nhân dân trong làng, con em sinh sống xa
quê và khách thập phương cùng chung tay góp sức bảo tồn di tích lịch sử, văn
hoá.
Đến nay, miếu Đồng hoàn thành xây dựng giai đoạn một gồm các
hạng mục công trình, một gian hậu cung, ba gian tiền tế, sân gạch, tường bao
trang nghiêm bề thế với tổng kinh phí hơn 1 tỷ đồng.
Mong muốn của dân làng là thành phố sớm xét duyệt hồ sơ và
ra quyết định công nhận miếu Đồng là di tích lịch sử văn hoá.