Miếu Gốc Nhót, xã Yến Mao, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ là ngôi miếu gạch cổ nay cây cối dây leo bao trùm um tùm, bao kín cả miếu. Miếu nằm không xa bờ sông Đà hướng về phía La Phù.
Ban thờ có hai tượng làm sẵn mới đưa vào là một vị râu tóc
uy nghi và một mẫu áo trắng, phía sau tường vẽ rồng cổ kính ... Không ai khác
đây là hiện thân của Thánh Tản Viên và Ngọc Hoa Công Chúa.
Mẫu Thần Long Động Đình nên áo trắng, nhưng lấy tên theo bên
chồng Ngọc Tản Sơn nên gọi Ngọc Hoa. Suối Ngọc Vua Bà vốn chỉ Mẫu sinh Thánh Tản.
Miếu Gốc Nhót được xây dựng vào khoảng thế kỉ 18-19, năm
1886 đời vua Đồng Khánh. Miếu thờ vị thần hoàng làng được đặt dưới chân đồi Gốc
Cau hướng hậu cung về hướng Bắc.
Miếu thờ thuộc địa danh Đền Nhà Bà nằm trong hệ thống quần
thể các di tích thờ Tản Viên Sơn Thánh, trải qua thời gian, chiến tranh miếu bị
phá hủy, xuống cấp hư hỏng; nhưng do điều kiện kinh tế khó khăn đến nay miếu vẫn
chưa được xây dựng lại.
Hàng năm, vào mùng 10 tháng 10 âm lịch, người Mường ở khu 3
xã Yến Mao tổ chức. Lễ hội cơm mới dâng lên vị thành hoàng làng ở miếu Gốc Nhót
với ý nghĩa tạ ơn trời đất, tổ tiên đã phù hộ cho mùa vụ tươi tốt,
nhà nhà no ấm và cầu cho mùa màng bội thu, cuộc sống ngày càng phát triển đi
lên, với lễ vật gồm thủ lợn, xôi nếp, gà, hoa quả…. Cũng tại lễ hội, đã tổ chức
những trò chơi dân gian như: bắn nỏ, cờ tướng, nấu cơm và giao lưu bóng chuyền
hơi giữa các khu.
Lễ hội Cơm mới là một nét đẹp đặc sắc trong văn hóa của người
Mường xã Yến Mao bởi qua đó thể hiện được truyền thống uống nước nhớ nguồn, hiếu
kính với tổ tiên, ông bà cha mẹ, thể hiện tình cảm gia đình, tình làng nghĩa
xóm luôn gắn kết bền chặt.
Minh Cảnh -Nguyễn Vân