Di tích lịch sử văn hoá Đình Đằng Động, xã Yên Hồng.

 Đình Cát Đằng ngoài việc thờ Vua Đinh còn thờ ông tổ nghề sơn mài Ngô Đức Dũng. Công trình kiến trúc có tổng diện tích 3.887m2 quay hướng Đông Nam. Ngôi đình tuy đã tu sửa nhiều lần nhưng vẫn bảo lưu được đường nét phong cách nghệ thuật thời Nguyễn (thế kỷ XIX).

Phía trước đình là hệ thống nghi môn và 2 nhà bia làm theo kiểu chồng diêm hai tầng mái giả ngói ống. Các đao góc uốn cong xung quanh trang trí đề tài tứ linh, tứ quý và nhiều họa tiết truyền thống. Từ hệ thống nghi môn vào tòa tiền đường là một khoảng sân rộng, lát gạch phẳng phiu.

Ngôi đình được xây theo kiểu “tiền chữ Nhất, hậu chữ Đinh” gồm 3 tòa. Tòa tiền đường 5 gian làm theo kiểu chồng diêm, đao góc uốn. Nâng đỡ hệ thống mái là bốn hàng cột gỗ lim gồm 24 chiếc. Cột cái có đường kính 30cm, cột quân có đường kính 20cm, tất cả được đặt trên chân tảng đá thắt cổ bổng.

Tòa trung đường 5 gian cũng được thiết kế theo phong cách truyền thống. Bộ khung bằng gỗ lim, mái lợp ngói nam. Gian chính giữa treo bức cửa võng bằng gỗ vàng tâm chạm họa tiết tứ linh, tứ quý sơn son thếp vàng. Hai gian bên mỗi bên treo một bức phù điêu bằng gỗ chạm bong cảnh “long vân khánh hội” mang phong cách nghệ thuật thời Hậu Lê (thế kỷ XVII-XVIII).

Sau cùng là tòa cung cấm 3 gian, tường xây gạch thất, mái lợp ngói nam. Trong cung có cỗ khám thờ lớn đặt tượng vua Đinh chất liệu bằng đồng. Ngoài vẻ đẹp và quy mô về kiến trúc, đình Cát Đằng còn lưu giữ được nhiều cổ vật cổ thư có giá trị; tiêu biểu là 5 đạo sắc phong có niên đại từ thời Vua Lê Vĩnh Tộ (1619-1628) đến thời Vua Nguyễn Khải Định (1916-1925) cùng nhiều câu đối đại tự.

Để phát huy giá trị các di tích thờ Vua Đinh, hằng năm, chính quyền và nhân dân các xã Yên Tiến, Yên Thắng, Yên Hồng đã đóng góp công sức, tiền của để trùng tu, tôn tạo các hạng mục xuống cấp, cải tạo cảnh quan thiên nhiên, mở rộng khuôn viên.

Nhờ trùng tu, tôn tạo, các di tích ngày càng khang trang, nhưng vẫn giữ nguyên các giá trị văn hóa truyền thống, kiến trúc nguyên sơ, bước đầu thu hút đông đảo nhân dân địa phương, du khách thập phương về dự, nhất là trong ngày hội làng, nhân ngày kỵ của Vua Đinh Tiên Hoàng.

Tại lễ hội, chính quyền địa phương tổ chức nhiều trò chơi dân gian như võ vật, chọi gà, đánh cờ tướng... Ở Đền Vua Đinh (xã Yên Thắng) mỗi năm, vào ngày kỵ của Đức Vua (rằm tháng 8 âm lịch), nhân dân 2 thôn Tam Quang và Dương Hồi lại tổ chức lễ hội với phần lễ, phần hội phong phú, đặc sắc.

Vào thời khắc giao thừa, sáng mùng một Tết âm lịch hằng năm, dân làng còn tổ chức lễ rước lửa với niềm tin mang lại may mắn, tốt lành cho năm mới. Tại Đền Đằng Động, một năm diễn ra 2 kỳ lễ hội vào tháng Giêng và tháng 10 âm lịch.

Lễ hội tháng Giêng tổ chức vào ngày mồng 5 là lễ hội chính, kỷ niệm ngày mất của Trung Mẫn Đinh Đức Nghi. Trong lễ hội diễn ra các nghi thức: tế Thánh, rước kiệu, rước lễ giao hảo 3 làng: Đồng Văn, Trung Thôn, Đằng Động.

Các di tích thờ Vua Đinh ở huyện Ý Yên đã phát huy được giá trị văn hoá truyền thống, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của nhân dân địa phương với công lao to lớn của Vua Đinh Tiên Hoàng, có công dẹp loạn 12 xứ quân, thống nhất đất nước, lập ra triều đại nhà Đinh, quốc hiệu Đại Cồ Việt - một triều đại chính thống độc lập, tự chủ đầu tiên trong lịch sử dân tộc năm 968./.

Bài và ảnh: Khánh Dũng

Nguồn: Báo Nam Định