Lai Châu, mảnh đất góp phần tạo nên sự quyến rũ bí ẩn, vẻ đẹp hùng vĩ nguyên sơ nơi ven trời Tây Bắc. Núi non trùng điệp quấn quýt mây bay, những rừng cây rậm rạp hoang vu, những con suối vừa hiền hòa vừa dữ dội len lỏi giữa các khe đá bên khúc nhạc rừng bất tận. Cùng với đó là sắc màu của các tộc người thiểu số với nhiều phong tục lạ trong đời sống đã tạo nên một Lai Châu đầy bí ẩn và cuốn hút với những câu chuyện truyền thuyết lưu truyền xuyên suốt các thế hệ. 

Một trong số đó là câu chuyện về nàng Nở Lan và mối tình đẹp đầy thơ mộng nhưng có kết thúc buồn, một thiên tình sử về tộc người Dao sống trên cao nguyên Phong Thổ – Tam Đường. Câu chuyện gắn liền với con thác Tác Tình. Giữa bức tranh thủy mặc của thiên nhiên hùng vĩ, tiếng ầm ào của dòng thác tuôn chảy tung bọt trắng xóa suốt ngày đêm như để kể mãi về mối tình của đôi trai gái người Dao còn vang vọng từ thuở xa xưa.

Dòng thác cuộn chảy như tình yêu nồng cháy

Chuyện xưa kể lại rằng, xưa kia, tại một bản người Dao ở dưới chân thác có nàng Nở Lan vô cùng xinh đẹp. Nàng đem lòng yêu một chàng trai nghèo nhưng có tài thổi sáo. Tiếng sáo du dương, khắc khoải, dìu dặt làm thổn thức tâm hồn người con gái xinh đẹp. Bên chân thác sự gặp mặt và cái duyên tác thành như một định mệnh đã gắn bó đôi trai gái lại với nhau. Ngày qua ngày họ quấn quýt lấy nhau như con hươu, con nai trong rừng, cùng nguyện ước đến ngày được nên duyên chồng vợ. Nhưng tai hoạ bỗng ập xuống...

Quá đau lòng, Nở Lan bỏ bản ra đi. Nàng đi mãi, đi mãi và không biết tự lúc nào đã tìm đến chân thác năm xưa nơi bắt đầu mối tình của hai người. Biết không thể đến được với người yêu, trong lúc quá đau khổ, nàng đã trầm mình xuống dòng nước xiết với mong ước giữ trọn lời thề nguyền và tình yêu chung thủy.

Dòng nước mềm mại, dịu dàng

Nghe tin người yêu mất tích, chàng trai vội vàng băng núi băng rừng chạy đi tìm nàng. Ngay khi chàng đến dưới chân thác, giông gió ở đâu bỗng kéo đến dữ dội. Chàng men theo vách đá mà đi ra giữa dòng nước xiết. Nhưng mặc cho chàng có gọi thế nào cũng chỉ thấy vang vọng lại là tiếng ai oán xé lòng của núi rừng. Thương nhớ người yêu nước mắt chàng chảy xuống cùng với nước mưa hòa lẫn vào dòng nước thác. Quá đau khổ, chàng đã gieo mình theo nàng để được cùng nàng bên nhau mãi mãi.

Kết thúc buồn về câu chuyện tình của cô gái Nở Lan xinh đẹp và chàng trai người Dao nghèo để lại niềm xót thương vô hạn trong cộng đồng dân tộc Dao nơi đây. Cảm động trước tình yêu son sắt và mãnh liệt ấy, người dân quanh vùng đã đặt tên cho con thác là thác Tác Tình để tưởng nhớ về đôi trai gái năm xưa, cũng là mong ước tác hợp cho chuyện tình dang dở của hai người. “Tác Tình” từ xưa đến nay vẫn được gọi bởi cái tên thân thương như vậy.

Nhìn từ xa, Tác Tình trông như một dải lụa mềm mại đang thả mình trong không gian bao la của núi rừng Tây Bắc. Đứng ngang tầm mắt, ngọn thác lại mang vẻ choáng ngợp của một bức tranh sơn thủy hữu tình. Một lối đi nhỏ dẫn xuống hồ nước rộng dưới chân thác. Dòng nước trong vắt, bọt tung trắng xóa. Những con nước như đang luồn lách, đuổi bắt nhau qua từng phiến đá với đủ loại hình thù, kích thước.

Với phong cảnh thiên nhiên hoang sơ, thanh khiết cùng cái tên đầy ý nghĩa gắn với huyền thoại tình yêu thuỷ chung, mãnh liệt của đôi trai gái người Dao, ngọn thác hùng vĩ giữa núi rừng Tây Bắc này không chỉ là một trong những thắng đẹp mà còn là minh chứng cho chuyện tình cảm động, thấu cả đất trời. Nếu có dịp đến với Lai Châu, bạn đừng nên bỏ qua cơ hội thưởng ngoạn thác Tác Tình, bạn nhé!