Việc số hóa các tư liệu này không chỉ bảo tồn bền vững các tư liệu này mà còn góp phần tuyên truyền, nâng cao thêm một bước nhận thức trách nhiệm của các họ tộc, các làng cũng như nhân dân và thế hệ thanh thiếu niên về việc bảo tồn và phát huy di sản Hán Nôm. Chương trình sưu tầm, số hóa tài liệu Hán Nôm trên địa bàn tỉnh TT-Huế là một chương trình phối hợp giữa Thư viện Khoa học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh và Thư viện Tổng hợp TT-Huế bắt đầu triển khai từ năm 2010 và đã có những câu chuyện cảm động trong quá trình thực hiện chương trình này...

 

 

Dương Nỗ là một làng quê thuần Việt ở phía hạ nguồn sông Hương được xây dựng khá sớm ở đất Phú Xuân. Cùng với sự thành lập làng, đình làng Dương Nỗ được xây dựng từ thời vua Lê Thánh Tông (1471) để thờ các vị tiền nhân, lúc đầu đình mới chỉ được làm bằng tranh tre, nứa lá, đến năm 1808 được sự giúp đỡ của Tri tượng Chánh chưởng Tượng quân kiêm Cai tào vụ Giám quân Nguyễn Đức Xuyên - một vị tướng thời vua Gia Long, có quê quán ở làng Dương Nỗ - đình mới được xây dựng lại và có kiến trúc như ngày hôm nay. Trong khuôn viên của đình có nhà thờ thất tộc (thờ 7 họ trong làng). Đình làng Dương Nỗ là sự tổng hòa các giá trị kiến trúc nghệ thuật, văn hóa tiêu biểu của một thiết chế văn hóa làng xã miền Trung Việt Nam. Đặc biệt đình làng Dương Nỗ còn là di tích lịch sử lưu niệm danh nhân – Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Người cùng gia đình về sinh sống ở đây giai đoạn từ 1898 đến 1900. Đình làng Dương Nỗ đã được công nhận là Di tích văn hóa nghệ thuật cấp Quốc gia từ năm 1995. Hiện nay, trong sưu tập hiện vật gốc của đình làng Dương Nỗ có các hiện vật gốc giấy đặc biệt quý hiếm là những sắc phong và nhiều loại văn bản Hán-Nôm khác của làng và của 7 họ ở làng cần được bảo tồn, phát huy giá trị. Sau những nghi lễ, hòm bộ sắc phong của làng Dương Nỗ đã được khai mở trước sự chứng kiến của các vị chức sắc trong làng và những chuyên viên của Thư viện Khoa học tổng hợp (KHTH) Tp Hồ Chí Minh đã tiến hành các bước số hóa số tư liệu quý này...

 

Đình làng Lương Quán ở phường Thủy Biều thành phố Huế là một ngôi đình cổ với kiến trúc truyền thống nhà rường 3 gian, 2 chái của một ngôi đình xứ Huế. Trong đình có hai bảo vật đó là chiếc lư hương tạm xác định có niên đại từ thời Lê-Mạc và hòm bộ của làng gồm 9 sắc phong và một số văn bản có giá trị khác. Hơn 10 năm trước, 9 sắc phong trong hòm bộ của làng đã bị thất lạc. Đầu tháng 3/2012, Thư viện Khoa học Tổng hợp Tp Hồ Chí Minh đã phát hiện một bản gốc sắc phong của vị thành hoàng làng Lương Quán tại một tư gia ở Tp Hồ Chí Minh. Ông Bùi Xuân Đức - Giám đốc Thư viện KHTH Tp Hồ Chí Minh đã trực tiếp làm việc với Thư viện Tổng hợp TT-Huế và xác minh nguồn gốc của văn bản. Với trách nhiệm bảo tồn di sản văn hóa Hán-Nôm của TT-Huế cũng như của đất nước và với tình cảm với Huế, ông Bùi Xuân Đức đã quyết định tặng lại bản gốc sắc phong cho chủ nhân đích thực là nhân dân làng Lương Quán...

 

 

Theo tiểu sử được dân làng Lương Quán ghi lại, thành hoàng của làng là Phi Vận tướng quân. Ông tên là Nguyễn Phục, người xã Đoan Tùng, huyện Gia Phúc, phủ Hạ Hồng ( nay là xã Thanh Tùng, huyện Ninh Thành, tỉnh Hải Dương). Nhà ông ở bên sông Tùng, bến đò Thông. Ông đỗ Hoàng Giáp năm Quý Dậu (1453), từng dạy các Hoàng tử triều Lê, trong đó có Hoàng tử Lê Tư Thành tức là vua Lê Thánh Tông sau này. Khi vua Lê Thánh Tông đi đánh Chiêm Thành năm 1470, ông giữ chức Phi vận tướng quân, phụ trách vận tải. Đoàn thuyền của vua Lê đến cửa biển Tư Dung (cửa Tư Hiền ngày nay) thì gặp bão, ông cho neo lại. Lúc đó dù bộ binh đã vào sâu đất địch, mọi người sợ vi phạm quân pháp nhưng ông vẫn bình tĩnh khẳng khái mà bảo: “Thà đem tấm thân bé nhỏ chịu hình phạt chứ không nỡ đem của nông sản hữu hạn mà để chìm xuống biển, đưa bọn người vô tội mà làm mồi cho cá”. Sau khi thắng trận trở về, vua tức giận giam ông vào ngục và sau đó sai giết đi. Sau này biết rõ sự việc, vua ân hận xuống chiếu tha tội và truy phục. Dưới thời nhà Nguyễn ông được phong Thành hoàng chi thần cho làng Lương Quán. Sắc phong thành hoàng được nhà Nguyễn ban vào năm Đồng Khánh thứ 2, tháng 7 ngày mồng 1...

 

Sau 10 năm thất lạc, bản gốc sắc phong thành hoàng của làng Lương Quán lại được trở về chốn nghiêm trang xưa trong niềm thành kính của những người dân của làng quê này. Lễ cung nghinh sắc phong đã được làng Lương Quán tổ chức trang trọng theo nghi lễ truyền thống của làng. Người dân làng Lương Quán đã nói với nhau rằng, tìm được sắc phong thành hoàng làng cũng là tìm được cái hồn của ông cha và những thế hệ con em của làng Lương Quán nguyện một lòng tiếp tục phát huy truyền thống của một làng quê văn vật xứ Huế…

 

Chương trình sưu tầm, số hóa tài liệu Hán Nôm trên địa bàn tỉnh TT Huế đã có gần 70 nghìn trang tài liệu quý hiếm có niên đại từ đời Cảnh Hưng, Cảnh Thịnh, thời Tây Sơn và các triều đại nhà Nguyễn như Sắc phong các loại, sách thuốc của các Ngự y triều Nguyễn, sách học của giám sinh trường Quốc Tử Giám rồi bài thi Hương, các văn bản khế ước mua, bán đất đai; các văn bản, sắc chỉ phong chức tước cho quan lại triều Nguyễn…đã được sao chụp và số hóa đảm bảo yêu cầu về nội dung. Những sắc phong thấm đẫm hồn quê lâu nay ngủ yên trong những hòm bộ đã thức dậy cùng với đời sống đương đại để văn hóa làng quê mãi mãi được lưu truyền trong dòng chảy của thời gian và trong tâm hồn của mỗi người dân quê nước Việt...