Theo nhận định của nhiều chuyên gia, hang này còn đẹp và tráng lệ hơn cả động Phong Nha và Tiên Sơn, vì vậy mới được tạm đặt tên là Thiên Ðường... Từ đường Hồ Chí Minh (nhánh tây) đoạn km 16 vào đến động Thiên Ðường dài khoảng bảy km. Cách động chừng 300m là đoạn đường phải trèo băng qua những triền đá tai mèo sắc cạnh. Hang động này nằm trong phân khu rừng phục hồi sinh thái, thuộc vùng lõi núi đá vôi của Di sản thiên nhiên thế giới - Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng.

Theo kết quả khảo sát sơ bộ của các nhà khoa học, so với động Phong Nha thì động Thiên Ðường có chiều dài và quy mô lớn hơn nhiều. Trong động Thiên Ðường có nhiều khối thạch nhũ và măng đá kỳ ảo. Phần lớn nền đất trong động này là đất dẻo, khá bằng phẳng nên thuận tiện cho việc tham quan và thám hiểm. Qua những tán rừng hàng trăm năm tuổi, cây cổ thụ thẳng tắp che rợp ánh nắng, chim chóc líu lo hót, lũ sóc rào rào chuyền cành...

Ðến cửa động, thật bất ngờ, cửa chỉ nhỏ vừa đủ một người xuống, nằm dưới lèn đá cao hơn trăm mét trông rất ngoạn mục. Một cái dốc dẫn xuống nền động dài 15m, dốc được tạo rất cầu kỳ với vô vàn hạt thạch nhũ to tròn, hai bên dốc có nhiều dấu tích sập đổ, ngổn ngang những cột thạch nhũ như thể vừa trải qua một đợt kiến tạo. Khi đèn pha 1.000W bật lên, ánh sáng rọi đến đâu, mọi người ngạc nhiên đến đó vì vẻ đẹp tráng lệ chưa bao giờ gặp với vô vàn thạch nhũ hoành tráng hiện ra. Trần hang cao hơn 100m, bề rộng hơn 200m, đoàn người tha hồ ngắm nhìn. Ðặc biệt ở động có những hình ảnh giống biểu tượng văn hóa các vùng miền, ở sâu trong động có nhiều thớ đá thoải ra thành bậc thang rất uyển chuyển, dài hun hút và phân bậc như ruộng bậc thang, giữa động có những cái ô như biểu trưng của văn minh lúa nước, nhiều cột thạch nhũ hình tháp Chăm pha điểm rất đẹp.

Ðến đoạn thứ hai, vòm hang đột ngột hất lên cao đến cả trăm mét với nhiều thạch nhũ khối, cột. Cả một bãi với hàng chục ụ thạch nhũ cao từ 30 đến 60 cm nằm ngay trên nền động trông rất giống các tượng Phật. Có cả những cột nhũ lớn đường kính một đến hai mét không khác gì tượng Phật Bà Quan Âm. Do thiếu ánh sáng nên không thể thấy rõ hết các khối thạch nhũ, nhưng ở những khối, cột đến gần được đều có thể nhận ra các hình thù giống với loài vật như hổ, voi, cá...

So với động Phong Nha thì thạch nhũ ở động Thiên Ðường có nhiều hình thù hơn. Thỉnh thoảng lại bắt gặp một triền nhũ đá dốc như mới hình thành, còn ẩm ướt hơi nước, bước lên nghe rào rạo tiếng vỡ dưới chân. Có đám khi rọi đèn vào sẽ ánh lên như kim tuyến, nhấp nháy như muôn vàn ánh sao đêm. Phần lớn nền động là đất dẻo, rộng và khá bằng phẳng nên nhiều người nói rằng: Nếu như biến động này thành một hội trường để... họp sẽ rất tuyệt vời, và không cần đến máy lạnh. Vì nhiệt độ trong hang luôn ở 20-21 độ C. Chỉ ngồi trước cửa động thôi cũng cảm nhận được từng luồng hơi mát từ dưới động thổi ngược lên, phả vào da thịt trong cái nắng 36-37 độ C ngoài trời.

Vùng động nằm trong cùng (chỉ là nơi mà đoàn khám phá có thể tới được) có một đám thạch nhũ rất lạ lùng, chưa từng thấy có ở động Tiên Sơn và Phong Nha. Ðó là những hạt thạch nhũ mầu trắng bạc, tròn và to cỡ như đồng tiền kim loại mệnh giá 5.000, 2.000, 1.000... xếp ngay ngắn cạnh nhau trên một triền đá rộng, có thể nhặt lên được từng hạt; các dãy thạch nhũ cao khoảng 60cm nằm vuông góc với nhau bên một mái đá tạo thành những chiếc bể, trong chứa nước trong vắt, cứ như ai đó đã chuẩn bị sẵn cho các nàng tiên đến tắm...