Nằm giữa ba ngọn núi cao là Khau Phạ, Khau Thán và Khau Song, xã Tú Lệ thuộc huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái, phần đông là đồng bào dân tộc Thái sinh sống từ lâu đời.
Thiếu
nữ dân tộc Thái chọn lúa nếp làm cốm.
Chuyện kể rằng, ngày xưa, tổ tiên của người Thái ở Tú Lệ được tiên ông ban cho một
giống thóc quý. Tiên ông dạy rằng, hãy tìm một nơi thích hợp để gieo trồng sẽ được
loại nếp thơm ngon. Người Thái đã mang giống lúa ấy đi gieo ở khắp vùng Tây Bắc
nhưng không nơi nào có được hạt lúa nếp thơm ngon như gieo trồng trên những thửa
ruộng bậc thang ở Tú Lệ.
Người
Thái Tú Lệ giã cốm.
Cốm
xanh Tú Lệ được gói bằng lá dong rừng.
Cũng như các làng cốm khác ở miền xuôi, khi làm cốm, bà con người dân tộc Thái nơi
đây đã phải rất công phu. Cốm nơi đây chọn nhặt từ lúa nếp không non quá mà cũng
không già quá, qua quá trình gặt, tuốt, sàng sẩy, giã cho ra từng hạt cốm nõn nà,
trăm hạt như một, mang đặc trưng của núi rừng Tây Bắc.
Sàng
sẩy cho cốm sạch hết vỏ.
Mùa
vàng trên cánh đồng lúa Tú Lệ.
Vào những ngày đầu mùa thu, nếu du khách có dịp lên thăm vùng non cao Tú Lệ sẽ được
thả hồn mình ngắm cả thung lũng ngập tràn sắc vàng của lúa chín, hòa quyện với hương
thơm nếp Tú Lệ bay khắp núi rừng và thưởng thức đặc sản cốm Tú Lệ, loại cốm có một
không hai chẳng nơi nào có được, do tự tay những cô gái Thái gieo trồng và chế biến.
baoanhdatmui