Sở hữu lối kiến trúc Gothic đặc trưng với tuổi đời gần 140 năm, nhà thờ Sở Kiện là một trong bốn nhà thờ hiếm hoi trên cả nước được tôn vinh danh hiệu Vương cung thánh đường.
Cách Hà Nội khoảng 70 km về phía nam theo hướng quốc lộ 1, Vương cung thánh đường Sở Kiện (hay còn gọi là nhà thờ Kẻ Sở) tại thị trấn Kiện Khê (huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam) gây chú ý với nhiều du khách thời gian gần đây.
Nhà thờ Sở Kiện được Giám mục Tông tòa Tây Đàng Ngoài Puginier Phước khởi công xây dựng tháng 10/1877 và hoàn thành vào năm 1882.
Từ khi được xây dựng hoàn chỉnh đến năm 1936, nhà thờ Sở Kiện đóng vai trò như một nhà thờ chính tòa giáo phận. Tuy nhiên đến năm 1936, khi tòa giáo mục và Chủng viện chuyển về Hà Nội và Nhà thờ Lớn được chọn làm nơi đặt ngai đại diện Tông tòa, nhà thờ Sở Kiện trở thành nhà thờ giáo xứ, sau đó ít người chăm sóc thường xuyên nên xuống cấp nghiêm trọng.
Mãi đến năm 1990, nhà thờ Sở Kiện mới được trùng tu lần đầu tiên và đến ngày 24/6/2010, tòa thánh với sắc lệnh của Thánh Bộ Phụng Tự đã nâng nhà thờ Sở Kiện thành tiểu Vương cung thánh đường tước hiệu Đức Mẹ vô nhiễm nguyên tội.
Trên thế giới có 4 nhà thờ được mang danh hiệu Đại Vương cung thánh đường; 1.757 nhà thờ mang danh hiệu Tiểu Vương cung thánh đường và ở Việt Nam có 4 trong tổng số hơn 6.000 nhà thờ được mang danh hiệu này.
Phía bên ngoài, nhà thờ sở hữu lối kiến trúc Gothic đặc trưng với những cổng vòm cao vút, trên tường có các ô cửa kính màu vẽ tranh các vị thánh hoặc các sự kiện trong Kinh thánh.
Nhà thờ có chiều dài 67,2 m; rộng 31,2 m và đỉnh tháp cao 23,2 m với toàn bộ nền được lót gỗ lim để chống sụt lún.
Điểm đặc biệt của nhà thờ là tháp chuông có 4 quả mang các âm Đồ - Mi - Sol - Đố, trong đó, quả nặng nhất có khối lượng gần 2,5 tấn.
Phần tường ngoài được làm từ gạch đỏ tạo nét tương phản với ánh nắng, mang đậm màu sắc những tòa nhà của châu Âu.
Kiến trúc phía bên trong nhà thờ có 4 hàng cột chính chia làm 5 gian dọc, có thể chứa 4.000-5.000 người.
Rất đông giáo dân tập trung về Vương cung thánh đường Sở Kiện mỗi dịp cuối tuần hay ngày lễ quan trọng của cộng đồng Công giáo.
Không chỉ là địa điểm hành lễ, nhà thờ còn có sức hấp dẫn đặc biệt với bất kỳ ai bởi lối kiến trúc đặc sắc, khiến du khách như đi lạc vào không gian châu Âu ngay tại Việt Nam.
Theo Việt Linh (Zing)