Hương cho biết "hành trình tìm đến bộ lạc Tsaatan là một hành trình đầy ám ảnh, gian nan, mệt mỏi và nhiều trải nghiệm chưa từng thấy. Và cảm thấy có thật nhiều cảm xúc khi họ nói đây là lần đầu tiên họ gặp người Việt Nam. Và cũng là lần đầu tiên có người Việt tìm đến bộ lạc của họ, sống cùng họ như thế này".

Hương và người bạn của mình đã dựng lều và sử dụng toàn bộ quần áo ấm lót xuống dưới chiếu cách nhiệt để chui vào túi ngủ, chia nhau miếng dán giữ nhiệt.

Ở một nơi khắc nghiệt như thế nhưng với Hương chỉ có duy nhất một rào cản lớn nhất là ngôn ngữ "tất cả người ở bộ lạc đều không biết tiếng anh. Tất cả những gì chúng tôi có thể giao tiếp với nhau là các hình vẽ nhanh trên giấy, ngôn ngữ cơ thể và một vài từ rời rạc trong cuốn từ điển".

Từ Tsagaan Nuur đến chỗ bộ lạc Hương phải di chuyển liên tục bằng ngựa để xuyên qua những cánh rừng taiga và ba ngọn núi phủ đầy băng tuyết với khung cảnh ma mị chưa từng thấy.

Đường đến bộ lạc Tsaatan là một con đường rất khó đi, hoàn toàn không có đường mòn và rất nhiều nước với bùn, với khoảng 70% địa hình là bùn lầy và cỏ mọc trên nước, 20% đường khô và 10% là sông suối. Vì vậy chỉ nên di chuyển với ngựa hoặc tuần lộc nếu bạn không muốn lội bùn dưới tuyết. 

Từ Moroon Hương tiếp tục phải đi chuyến xe duy nhất mà vài ngày mới có một chuyến để đến được Tsagaan Nuur "Đây mới thật sự là chuyến xe kinh hoàng nhất trong cuộc đời tôi từng đi. Xe minivan 10 chỗ nhưng luôn bị nhồi nhét 15-16 người cùng một mớ hàng hoá hỗn độn khiến chỗ ngồi cực kỳ chật chội và ngột ngạt. Tài xế thản nhiên hút thuốc trên xe. Người Mông Cổ thì hay có thói quen chen lấn nên họ sẽ chèn ép bạn ngồi bẹp dí. Chặng đường 300km nhưng dài đến 12 – 16 tiếng vì đường vô cùng xóc và bùn lầy. Và tôi đã bị nôn mửa suốt chặng đường đi, chân tay thì tê cứng vì không thể cử động."

Nhưng sau tất cả những khó khăn, gian nan và thử thách đó...với Hương mọi thứ vẫn còn nguyên vẹn. Những nụ cười đôn hậu, những con người hiền hòa, khí hậu và cảnh vật nơi đây đều khiến Hương yêu trọn trong từng khoảnh khắc.

"Tôi không biết mình liệu có phải người Việt đầu tiên đến đó và sống cùng họ không, nhưng với hành trình mình trải qua. Lần đầu tiên tôi cảm thấy tự hào về sự chịu đựng của bản thân mình. Tôi đã được sống cùng họ. Và đó sẽ là quãng thời gian tôi không thể nào quên".

Anh Vân