Mỗi khi nhắc tới những món ngon đường phố đặc sắc ở Hải Phòng, người ta thường nhắc tới bánh đa cua, bún tôm, giá biển, nem cua bể, bánh mì cay… mà ít ai biết, đất Cảng còn có những món ăn ngon đặc biệt khác. Và cháo khoái là một trong danh sách món ăn đặc biệt ấy.
1. Cháo Khoái
Hình ảnh những nồi cháo “khoái” đặt gọn gàng trong thúng tre được các bà, các mẹ đội trên đầu đi bán rong qua các phố xưa, đến những gánh hàng cháo được bày bán trên vỉa hè ở các góc phố nay đã trở nên quá quen thuộc với người Hải Phòng. Trong cái gió lạnh đầu mùa, những bát cháo khoái nóng hổi, thơm mùi hành mỡ, béo ngậy hấp dẫn đến lạ kỳ…Cháo khoái không chỉ đặc biệt về tên gọi mà còn khiến người ta ấn tượng về màu sắc. Món cháo này sánh như cháo sườn, có vị ngọt của nước xương ninh hòa quyện vị thơm của hành, vị béo của đỗ xanh.
Bát cháo khoái xanh ngát mầu của đỗ xanh
Bát cháo sánh mịn với màu xanh man mát
rắc đầy hành mỡ được người dân thành phố bao năm nay vẫn quen gọi là cháo
“khoái”. Người ta không biết ai là người sáng tạo ra món ngon này và cũng không
thể tìm được một lý giải thấu đáo về cái tên đặc biệt, rất ấn tượng đó của
cháo. Nhưng có rất nhiều ý kiến cho rằng: có lẽ khi thưởng thức món cháo này,
người ăn cảm thấy ngon miệng, thích thú vô cùng nên đặt tên là cháo “khoái”.
Cháo khoái ở Hải Phòng đã có từ bao giờ,
có thể ít nhất cũng cả trăm năm nhưng cũng có thể “tuổi đời” của nó còn “già”
hơn nữa. Theo lời kể của chị Phạm Thị Yên, một người bán cháo khoái gần 20 năm
nay ở một góc phố Chợ Hàng cũ cho biết: Nấu và bán cháo khoái là nghề gia
truyền của gia đình chị. Bà nội chồng chị từ hơn trăm năm trước đã truyền dạy
cho mẹ chồng chị bí quyết nấu nồi cháo khoái ngon để kiếm sống. Nay mẹ chồng
chị lại “thừa kế” cho chị vốn gia sản đáng quý này.
Theo tìm hiểu, ở Hải Phòng xưa kia có
rất nhiều người biết nấu và bán cháo khoái, nhất là trong thời bao cấp. Ngày
đó, chỉ với 1 nồi cháo khoái đặt gọn gàng trong các thúng, các bà, các mẹ đội
lên đầu đi bán rong khắp các phố phường. Còn nay là những gánh hàng được bày
bán ở vỉa hè bên góc phố hay một góc chợ quen thuộc nào đó. Theo thời
gian, cuộc sống của con người có nhiều thay đổi với mức sống ngày càng
nâng cao, các món ngon hàng ngày cũng vô cùng phong phú. Có lẽ vì thế mà hàng
cháo khoái ở Hải Phòng cũng thưa dần đi, nhưng vẫn luôn là một món ăn ngon quen
thuộc, mang đậm ký ức đẹp của người dân thành phố.
Những gánh cháo khoái vỉa hè
Màu xanh man mát của bát cháo
Nấu được nồi cháo khoái ngon cũng thật lắm
công phu. Từ khâu chọn gạo tẻ dẻo thơm, sau đó đem xay nhuyễn thành bột mịn,
hòa tan cùng nước xương ninh. Tỉ lệ bột gạo và nước hầm xương phải đạt “chuẩn”
mới tạo nên độ sánh dẻo, mịn màng của cháo. Nếu cháo quá loãng hay quá đặc đều
khó “trôi” khi thưởng thức. Cháo phải được nấu với lửa nhỏ, quấy cho đều tay,
liên tục để cháo không bị vón cục, cháy, khê. Khi nấu xong, nồi cháo phải giữ
được lâu, không bị “vữa” ra khi đụng thìa… Đó là nhờ vào sự khéo léo, cũng như
kinh nghiệm của người nấu.Màu xanh mướt cũng là nét rất đặc trưng
của cháo khoái. Nó được tạo thành từ thứ nước được chắt lọc của lá rau ngót
hoặc lá dứa sau khi đem giã hay xay nhuyễn. Nhờ vậy cháo khoái còn có mùi vị
rất riêng, không lẫn với các loại cháo khác.Khi
thưởng thức, cháo khoái được múc ra
bát, rắc thêm chút đậu xanh đã tán mịn màng cùng hành phi vàng rộm, thơm
phức.
Vị ngọt đậm đà của nước xương hầm hòa quyện với hương thơm thanh mát của
gạo
cùng lá rau ngót, lại thêm vị bùi bùi của đậu xanh, thơm lừng, giòn tan
của
hành phi đã tạo nên cho cháo khoái một phong vị dân dã, ngọt ngào đến
níu lòng.
Vì vậy, dù đã có hàng trăm năm nay nhưng bát cháo khoái xanh xanh, lạ mà
quen,
giản dị mà tinh khiết luôn có sức quyến rũ đối với những tín đồ ẩm thực.
Là người Hải phòng khi xa quê lâu ngày trở về ắt hẳn ai cũng tìm đến
gánh cháo khoái để thưởng thức. Mùa gió heo may đầu đông đã về hãy về
Hải Phòng ăn bát cháo Khoái với người tình bạn nhé.