Đến Bồ Đào Nha, địa chỉ đầu tiên của du khách thường là thủ đô Lisbon, tiếp theo là thành phố Porto, quê hương của loại rượu nổi tiếng Portwine. Những ai lấy biển xanh cát vàng làm đích đến sẽ chọn dải bờ biển Algarve, quê nhà cầu thủ nổi tiếng đẹp trai hào hoa Christiano Ronaldo.

Không phải rất đông khách nước ngoài có đủ thời gian để ghé Guimarães, cái nôi sinh ra cường quốc Bồ Đào Nha thuở nào, và phần lớn du khách đến đây là người Bồ Đào Nha hoặc người Brazil như tìm về cội nguồn của đất nước, của dân tộc.

Bức tường bảo vệ thành phố một thuở với hàng chữ màu trắng "Aqui Nasceu Portugal"

Từ Porto, điểm xuất phát cho chuyến thăm Guimarães, hằng ngày có nhiều chuyến tàu cũng như xe buýt đưa du khách tới thăm cố đô của Bồ Đào Nha. Ra khỏi nhà ga một đoạn, ấn tượng đầu tiên với nhiều du khách là những hàng chữ màu trắng "Aqui Nasceu Portugal" trên bức tường bảo vệ thành phố thuở nào.

"Bồ Đào Nha đã được sinh ra tại đây" - hàng chữ như một tuyên bố đây là cái nôi của đất nước này!

Nhưng sau đấy cảm giác rất bình yên. Thủ đô của một Bồ Đào Nha độc lập, cái thời vị vua đầu tiên Alfonso I được sinh ra, lớn lên và trị vì đất nước ở nơi này đã qua lâu lắm rồi. Guimarães, nơi in nhiều dấu ấn của những tháng ngày lịch sử lập quốc bởi người xứ Castilla (một phần Tây Ban Nha ngày nay) giờ chỉ là một thành phố nhỏ với khoảng 50.000 dân.

Năm 2012, Guimarães là một trong hai thành phố được chọn là thủ đô văn hóa của châu Âu cùng với thành phố Maribor của Slovenia. Với sự kiện này cùng với hàng loạt hoạt động văn hóa gắn liền với danh hiệu ấy, Guimarães sẽ trở thành một trong những điểm đến của nhiều du khách nước ngoài tới thăm Bồ Đào Nha.

Người Bồ Đào Nha lấy ngày 24-6-1128 là ngày khởi đầu của đất nước họ, ngày Alfonso I đã chiến thắng chính mẹ ông để tạo tiền đề cho một đất nước Bồ Đào Nha độc lập sau này. Những bức tường dày hàng mét nơi đây với tháp pháo đài chính cao 27m ghi lại một quá khứ hào hùng của Bồ Đào Nha một thuở nhưng cũng là nơi dừng chân để du khách có thể đọc sách, thư giãn.

Thẳng tiến từ bức tường này, chúng tôi đến thăm Castello - lâu đài của vị vua Bồ Đào Nha đầu tiên. Chính trong lâu đài này Alfonso I đã cất tiếng khóc chào đời, lớn lên và trị vì một thời gian dài. Năm 1143, ba năm sau khi đánh thắng quân Ả Rập (Moor), ông đã đòi được quyền độc lập từ Tây Ban Nha và chọn Guimarães là thủ đô đầu tiên của đất nước vẫn còn non trẻ.

Cũng tại đây, khoảng năm 960, nữ bá tước giàu có Mumadona Dias đã cho xây dựng một tu viện mà sau này cha của Alfonso I - bá tước Dom Henrique - đã cho xây dựng lên lâu đài (Castello) mà ngày nay du khách vẫn còn được chiêm ngưỡng.

Một trong những điểm đến thú vị khác trong khuôn viên lâu đài là nhà thờ São Miguel do Castelo, nơi Alfonso I được làm lễ rửa tội. Tuy nhỏ nhưng nó chứa đựng khá nhiều điều thú vị về lịch sử của Bồ Đào Nha với những bia mộ của các kỵ binh dòng dõi quý tộc. Tượng vua Alfonso I cũng được dựng ngay gần nhà thờ này.

Phố cổ xinh xắn của cố đô Bồ Đào Nha - Ảnh: Nam Vinh

Lâu đài sừng sững oai hùng - Ảnh: Nam Vinh

Những bức tường đá in đậm màu thời gian của lâu đài Guimarães - Ảnh: Nam Vinh

Nhà thờ São Miguel do Castelo, nơi vị vua đầu tiên của Bồ Đào Nha được làm lễ rửa tội - Ảnh: Nam Vinh

Tượng vua Alfonso I - Ảnh: Nam Vinh

Từ khu lâu đài quay về trung tâm phố cổ đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới từ năm 2001, những con phố lát đá, những ngõ nhỏ ngóc ngách nối liền nhau sẽ đưa chân du khách đến thăm những di tích lịch sử thú vị, những ngôi nhà hoành tráng của các vị công tước bá tước một thời với những bức tranh sứ tinh xảo. Rồi Tòa thị chính cũ từ thế kỷ thứ 14, nhà thờ Nuestra Senhora da Oliveira, tu viện Santa Marinha da Costatừ thế kỷ thứ 12 nay trở thành khách sạn Pousada...

La cà khắp trung tâm phố cổ nhưng ấn tượng nhất với tôi vẫn là quảng trường Largo da Oliveira và Santiago với những ngôi nhà hàng trăm năm tuổi cùng những bancông gỗ đầy hoa.

Cũng trên quảng trường này du khách có thể "đọc" được lòng tự hào của người dân Guimarães về thành phố của họ với hững biểu ngữ như "Bồ Đào Nha - mọi điều đều bắt đầu ở Guimarães từ ngày 28-6-1128" được treo trên nhiều bancông của quảng trường trung tâm.

Bầu trời vùng Nam Âu lúc nào cũng xanh ngắt trên đầu, nắng thỏa thuê tỏa xuống những mái nhà cổ kính, những bancông gỗ đậm màu thời gian. Cuộc sống ở Guimarães không chỉ êm đềm với bà lão đang mang hoa đến nhà thờ chủ nhật, với ông lão kéo xe mua hàng trên phố, lũ trẻ nhỏ tung tăng đi dạo lên lâu đài đá với bố mẹ ngày nghỉ mà với cả du khách phương xa ghé lại thành phố nhỏ xinh này.

Biểu ngữ với dòng chữ "Mọi thứ ở Bồ Đào Nha đều bắt đầu ở Guimarães từ 28-6-1128" - Ảnh: Nam Vinh

Tòa thị chính cũ nằm trên quảng trường trung tâm thành phố - Ảnh: Nam Vinh

Phố cổ được Unesco công nhận Di sản văn hóa thế giới từ năm 2001 - Ảnh: Nam Vinh

Một góc phố cổ xinh xắn - Ảnh: Nam Vinh

Giữa chừng chuyến du lịch sôi nổi qua nhiều vùng đất châu Âu, Guimarães vì thế đã trở thành dấu lặng bình yên trong cả bản nhạc vui tươi yêu đời của người lữ khách...