Dân trí Sống sâu trong rừng rậm, không bị ảnh hưởng bởi nền văn hóa hiện đại, bộ lạc Yanomami còn giữ được nhiều tập tục kỳ lạ, thậm chí có phần ghê rợn.
Nằm ẩn sâu trong những cánh rừng rậm Amazon, ở biên giới giữa Venezuela và Brazil là nơi sinh sống thổ dân da đỏ Yanomami (hay còn có tên gọi khác là Yanam hoặc Senema), một trong những bộ lạc bí ẩn nhất thế giới với dân số khoảng 20.000 người. Kể từ khi được phát hiện lần đầu vào năm 1929, bộ lạc này vẫn sống hoang dã như tổ tiên của họ, không liên lạc với thế giới bên ngoài và còn duy trì nhiều tập tục kỳ lạ. Hỏa táng và lấy tro người chết làm thức ăn là một ví dụ.
Người Yanomami tin rằng có một thế giới linh hồn tồn tại song song với thế giới người sống. Thân xác mất đi nhưng linh hồn thì còn mãi. Thân xác cần được bảo vệ để người chết an giấc thì linh hồn mới có thể chuyển kiếp. Và không có cách nào tốt hơn việc… ăn luôn tro cốt của người đã khuất, khiến thân xác người chết và người sống hòa làm một.
Khi một người trong bộ lạc qua đời, người có uy tín nhất trong bộ lạc và là đàn ông sẽ thực hiện nghi thức quan trọng này. Người đã khuất sẽ được tắm rửa sạch sẽ bằng nước đun từ lá rừng, lau sạch mọi vật dụng sinh hoạt khi còn sống, bao gồm cả quần áo, dao và cung tên đeo bên hông. Xác được đặt trên một giàn củi khô, người thực hiện nghi lễ sẽ châm lửa để hỏa táng. Trong thời gian này, những người đàn ông sẽ trông coi đống lửa suốt ngày đêm cho đến khi mọi thứ hóa thành tro.
Sau khi tro nguội, họ tiếp tục mang đi giã nhuyễn tất cả thành một loại bột mịn, lưu giữ trong những quả bầu khô và đặt ở nơi trang trọng nhất trong nhà của người đã khuất.
Khoảng một năm sau đó, người Yanomami sẽ đem tro cốt người chết ra chế biến thành nhiều món ăn hoặc làm gia vị thêm vào các món khác, trong đó món chính là súp chuối. Tro được trộn cùng chuối nghiền nát và đem nấu chín. Một phần tro còn lại sẽ được cho vào một ống tre dài, một người thổi mạnh, người còn lại hít sâu vào trong mũi.
Tuy nhiên, trong trường hợp người chết do bị kẻ thù tấn công, chỉ có phụ nữ mới ăn tro cốt. Sau nghi thức mai táng, người Yanomami sẽ thực hiện một cuộc đột kích để báo thù.
Ngoài ra, bộ lạc còn có tập tục tụ họp dưới mái nhà chung shabono. Trung bình, một shabono có hình tròn với chu vi khoảng 90m, làm từ các nguyên liệu tự nhiên như lá và dây leo rừng. Cứ 4-6 năm/lần, người Yanomami lại dỡ bỏ shabono cũ, dựng cái mới.
Trong tộc Yanomami, bé trai vừa lên 8 tuổi đã được coi là đàn ông, bé gái sau kỳ kinh đầu tiên được xem như phụ nữ trưởng thành. Họ phân công công việc rất rõ ràng, thích xăm mình, am hiểu kiến thức tự nhiên. Người Yanomami cũng xuất sắc trong việc chế tạo và sử dụng chất độc từ thực vật. Đàn ông trong tộc rất hiếu chiến, sẵn sàng "động thủ" trước bất cứ mối đe dọa nào, bất chấp chuyện phải đổ máu.
Thảo Lê
Theo The Guardian