Vẻ đẹp yên bình Pskov nơi thành cổ Điện Kremlin Krom.

Không ai biết chính xác Pskov bao nhiêu tuổi, song ngày thành lập chính thức thường được coi là năm 903, khi lần đầu tiên vùng đất này được nhắc đến trong biên niên sử. Theo truyền thuyết, thành phố này do Công chúa Olga, một nhân vật lịch sử nổi tiếng được yêu mến và tôn kính nhất ở Pskov, cho xây dựng vào khoảng giữa thế kỷ 10.

 Quảng trường Lenin ở trung tâm Pskov.

Dân số Pskov ước tính khoảng 210.000 người vào năm 2021. Nhiều người chuyển đến đây từ các vùng đất phía bắc nước Nga như Murmansk, Arkhangelsk, Karelia, vùng Viễn Đông…, những nơi thời tiết giá lạnh, trong khi khí hậu ở Pskov ôn hòa hơn, được coi là một trong những khu vực có khí hậu, môi trường sống thân thiện nhất nước Nga, vì vậy không ít người đã chọn dừng chân lập nghiệp ở nơi này.

Là một thành phố tỉnh lẻ đẹp như tranh vẽ, trong nhiều thế kỷ, Pskov được coi là thành trì vững chắc bảo vệ nước Nga. Cùng với thời gian, nơi đây lưu giữ một di sản văn hóa, kiến trúc khổng lồ. Điều này đã được ghi nhận khi vào năm 2019, mười nhà thờ của Pskov, được xây dựng trong khoảng từ thế kỷ 12 đến đầu thế kỷ 17 đã được đưa vào danh sách Di sản thế giới của UNESCO.

 Vẻ đẹp trầm mặc nơi các tháp canh trong quần thể Krom ở Pskov.

Các công trình kiến trúc của Pskov được biết đến không chỉ ở Nga, mà còn thu hút rất đông du khách từ muôn nơi đổ về chiêm ngưỡng. Với hơn 40 ngôi đền, nhà thờ, khoảng một chục tu viện, cùng hàng chục tháp canh, pháo đài, tọa lạc những nơi phong cảnh hữu tình, Pskov đã mê hoặc tất cả những ai từng đặt chân tới vùng đất này.

Có thể gọi Pskov là thành phố-bảo tàng, nơi lưu giữ nhiều truyền thuyết lịch sử, những công trình kiến trúc cổ kính, những mái vòm nhà thờ lấp ló trong vòm cây… Những ai yêu thích nhịp sống chậm thường tìm đến Pskov, thả mình về quá khứ, trầm mặc trước những đền đài, tháp canh, những bức tường thành, nhà thờ, pháo đài… xây dựng từ thời Trung cổ và được gìn giữ, bảo tồn tới tận ngày nay.

 Lối vào thành Krom với tường thành cao 8 mét và độ dày nhiều đoạn trọng yếu lên tới 6 mét.

Krom, tên gọi của Kremlin Pskov, là một trong những từ khóa được nhắc tới nhiều nhất khi nói về thành phố này. Pháo đài cổ này với những bức tường phòng thủ bằng đá, được dựng uy nghi trên mỏm đá từ thế kỷ 13, Krom đã biến Pskov trở thành một trong những thành phố đẹp nhất nước Nga.

Những tháp canh vẫn sừng sững qua nhiều cuộc tấn công, Kremlin ở Pskov còn được biết đến là pháo đài có tường thành dài nhất châu Âu, là một trong những ví dụ điển hình về kiến trúc phòng thủ của nước Nga cổ đại. Với diện tích 3ha, chiều cao tường thành Krom là 8 mét, trong khi độ dày tại nhiều đoạn trọng yếu lên tới 6 mét.

Kremlin Krom đẹp từ mọi góc nhìn.

 Tháp Cao (bên trái) - nơi hợp nhất giữa hai dòng sông Pskova và Velikaya.

 Tháp Ploskaya - nơi hợp nhất giữa hai dòng sông Pskova và Velikaya.

Cùng với các công sự khác của thành phố, pháo đài Krom, bao gồm 5 vòng thành, 3 trong số đó còn được bảo tồn cho đến ngày nay, đã trải qua hơn một trăm cuộc chiến và hàng chục cuộc vây hãm, nhưng thực sự, thành trì này chỉ bị phá hủy một lần do sự phản bội, chứ không phải do các bức tường đá bị sụp đổ.

 Nhà thờ Chúa Ba Ngôi được ví như trái tim của Pskov.

Nằm bên trong thành cổ Krom, Nhà thờ Chúa Ba Ngôi xây dựng từ thế kỷ 10 được coi là biểu tượng, là đền thờ chính, được ví như trái tim của Pskov. Người ta có thể nhìn thấy thánh đường này từ mọi nơi trong thành phố. Đó là điểm hội tụ mọi con đường ở Pskov. Nhà thờ Chúa Ba Ngôi đã hơn một lần được trùng tu.

Nhà thờ ngày nay, được coi là hậu thân thứ ba của nó, do Sa hoàng Peter Đại đế (1672-1725) cho xây dựng vào năm 1699. Nhà thờ có chiều cao 42 mét, được trang trí bằng những hình chạm khắc mạ vàng, mô tả cây cối và hoa quả nơi Vườn Địa đàng.

 Một công trình trong quần thể Tu viện Mirozh, được UNESCO công nhận là Di sản thế giới năm 2019.

Tu viện Spaso-Preobrazhensky Mirozh nằm ở Zavelich'e, bên ngoài tường thành Krom, phía tả ngạn dòng Velikaya, là một quần thể tu viện Chính thống giáo Nga, có từ thế kỷ 12, nổi tiếng với những bức bích họa, những bức tranh tường tráng lệ của các nghệ sĩ Hy Lạp, vốn không có nét tương đồng với tranh Nga và Byzantine ở thế kỷ 12.

Ngôi đền này là một trong số ít các nhà thờ thời tiền Mông Cổ, còn tồn tại ở Nga, và nó vẫn chưa được tìm hiểu một cách đầy đủ nhất. Chỉ có một điều chắc chắn, đó là nên đến thăm Tu viện Mirozh vào ban ngày, để có thể thưởng thức trọn vẹn những bức bích họa tuyệt đẹp ở nơi này. Vào năm 2019, tu viện đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.

Thời gian từ năm 1348 đến năm 1510, Pskov là thủ đô của Cộng hòa Pskov, trước khi được sáp nhập vào Đại công quốc Moscow. Cho đến đầu thế kỷ 18, Pskov là một trong những thành phố lớn nhất ở Nga và châu Âu, là trung tâm phòng thủ và thương mại quan trọng nhất của đất nước. Chính bởi vậy, Pskov khá phát triển với rất nhiều địa danh nổi tiếng và còn được bảo tồn đến ngày nay.

 Nhà thờ Hiển linh với tháp chuông, xây dựng năm 1489 và được UNESCO công nhận là Di sản thế giới năm 2019.

Trong số nhiều công trình bạn nhất định phải ghé thăm ở Pskov, còn phải kể đến những địa danh như Tháp Vlasievskaya, Nhà nguyện Olginskaya, Nhà thờ Thánh John the Baptist của Tu viện Ivanovo, Nhà thờ Hiển linh với tháp chuông…

 Tháp canh Vlasievskaya với đài quan sát bằng gỗ.

Tháp canh Vlasievskaya nằm tiếp giáp tường thành Krom, được xây dựng vào thế kỷ 14, tại địa điểm một cây cầu bắc qua sông Velikaya, với chiều cao 31 mét và 74 bậc thang dẫn đến đỉnh tháp. Khi còn là một quốc gia độc lập, cổng thành giống như nơi kiểm soát thông hành, thu phí qua cầu... Đó cũng là đài quan sát, góp phần bảo vệ cuộc sống yên bình của người dân.

 Nhà nguyện Olginskaya.

Nhà nguyện Olginskaya, được dựng nên để tưởng niệm Công chúa Olga, người có công khởi đầu xây dựng thành phố Pskov. Ngày nay, nhà nguyện Olginskaya là điểm “check in” yêu thích của các cặp đôi trong ngày cưới. Tại đây, các cô gái tạm biệt cái tên thời con gái của mình.

 Nhà thờ Thánh John the Baptist - Di sản thế giới.

Nhà thờ Thánh John the Baptist là nhà thờ Chính thống giáo, được xây dựng theo phong cách tối giản từ năm 1240, là nhà thờ cổ kính nhất của thành phố với ba mái vòm giống như mũ bảo hiểm.

Cũng như Tu viện Mirozh, Nhà thờ Thánh John the Baptist nằm ở Zavelich'e, bên ngoài tường thành Kremlin Pskov, bởi vậy đều là những nơi đầu tiên hứng chịu các đợt tấn công của quân thù. Nhà thờ Thánh John the Baptist từng bị phá hủy và xây dựng lại nhiều lần. Diện mạo của nó đã thay đổi đáng kể, nhưng ở lần trùng tu cuối cùng sau chiến tranh, nhà thờ đã được phục dựng, rất gần với nguyên bản của nó.

 Từ tả ngạn dòng Velikaya sẽ nhìn thấy dòng chữ - niềm tự hào của người dân Pskov: “Nước Nga bắt đầu từ đây”.

Dạo bước trên những con phố nhỏ uốn lượn theo dòng Velikaya, với những toà lâu đài cổ kính trầm mặc soi bóng xuống dòng sông, bạn sẽ thấy Pskov thật xứng với niềm tự hào của người dân thành phố - là nơi “Nước Nga bắt đầu từ đây”. Những mảng sương dày đặc bồng bềnh màu khói lảng bảng trên mặt đất, mà bạn bắt gặp đây đó trên những nẻo đường Pskov mỗi buổi chiều muộn, chắc chắn sẽ còn đọng lại trong tâm trí.

Pskov thật xứng đáng để ai đó dừng chân trong cuộc sống hối hả, để được sống chậm cùng Pskov và ngược về miền quá khứ cùng Pskov cổ kính của nước Nga.

Bài và ảnh: QUẾ ANH (Phóng viên thường trú Báo Nhân Dân tại Liên bang Nga)