Đền Cửu Thiên Huyền Nữ (tên cũ là đền Bắc Hòa trên đường Điện Biên II, phường Lê Lợi thờ Đức Thánh Cửu Thiên Huyền Nữ Chân Quân, được nhân dân tôn làm thành hoàng. Ngoài ra, đền còn phối thờ các vị Long mạch Thổ thần, cai quản vùng đất này và Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn.
Cửu Thiên Huyền Nữ là một vị nữ thần trong những truyền thuyết
thần thoại của Trung Quốc từ xưa về sau trở thành một vị nổi danh trong hàng nữ
tiên.
Đền Thờ Cửu Thiên Huyền Nữ được lập nên khắp nơi, đặc biệt ở
Trung Quốc để tưởng nhớ cũng như cầu mong được Cửu Thiên Huyền Nữ độ mạng phù hộ
Đền Cửu Thiên Huyền Nữ là một trong 16 điểm di tích thuộc
khu di tích Phố Hiến được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng cấp quốc gia đặc biệt
năm 2014. Đền Cửu Thiên Huyền Nữ còn gọi là đền Bắc Hòa hay Cửu Thiên cung tọa
lạc trên phố Bắc Hòa, tổng Yên Tảo, huyện Kim Động xưa, nay thuộc đường Điện
Biên II, phường Lê Lợi, thành phố Hưng Yên.
Đền Cửu Thiên Huyền Nữ thờ Đức Thánh Cửu Thiên Huyền Nữ Chân
Quân, là vị thánh có công giúp đỡ nhân dân trong lúc hoạn nạn, nguy nan, được
nhân dân tôn làm Thành hoàng. Ngài còn được gọi là Cửu Thiên Nương Nương, Cửu
Thiên Huyền Nữ Nương Nương, hoặc Oa Huỳnh, Huyền Nữ, là một vị nữ thần trong
truyền thuyết thần thoại của Trung Quốc, về sau được Đạo giáo tin tưởng trở
thành một vị nữ thần nổi danh trong hàng nữ tiên.
Ngoài ra, đền còn phối
thờ các vị Long mạch Thổ thần, người cai quản vùng đất này và Hưng Đạo đại
vương Trần Quốc Tuấn, người có công lãnh đạo quân dân nhà Trần đánh đuổi quân
Nguyên Mông xâm lược vào thế kỷ thứ XIII.
Đền Cửu Thiên Huyền Nữ được xây dựng vào khoảng cuối thế kỷ
XVII, ngôi đền mang đậm phong cách kiến trúc cuối thời Nguyễn với tổng thể các
hạng mục kiểu chữ Công, mặt tiền hướng Tây gồm: Tiền tế, Trung từ và Hậu cung.
Tượng thờ Cửu Thiên Huyền Nữ.
Tòa Tiền tế 03 gian được xây dựng theo kiểu tường hồi bít đốc,
mái lợp ngói mũi, liên kết bộ vì theo kiểu kèo cầu quá giang trốn cột khá đơn
giản. Tòa Trung từ được xây dựng theo kiểu cuốn vòm - là một trong những kiểu
kiến trúc đặc thù của các di tích thuộc quần thể khu di tích Phố Hiến.
Nối tiếp tòa Trung từ là 03 gian Hậu cung, các bộ vì được
liên kết theo kiểu “Kèo cầu quá giang”, các cấu kiện được bào trơn, không có
trang trí hoa văn. Tại gian trung tâm Hậu cung đặt khám thờ đức Cửu Thiên Huyền
Nữ.
Tượng Đức Thánh đặt trong khám lớn có niên đại khá muộn, xong
những mô tuýp trang trí tại đây vẫn mang đậm phong cách nghệ thuật cổ truyền
dân tộc như: lưỡng long chầu mặt trời, hổ phù, tứ linh, tứ quý và sen dây cách
điệu. Đền Cửu Thiên Huyền Nữ là một trong 16 điểm di tích thuộc khu di tích Phố
Hiến được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng cấp quốc gia đặc biệt năm 2014.
Hằng năm, đền Cửu Thiên Huyền Nữ tổ chức lễ hội vào mồng 09
tháng 9 âm lịch để tưởng nhớ đến công lao của các vị thần được tôn thờ. Trong lễ
hội có nhiều hoạt động như tế lễ, dâng hương và giao lưu văn nghệ được người
dân nơi đây diễn xướng hội như: hát chèo, hát quan họ…
Phòng Văn hóa và Thông tin - Biên soạn