Cám cảnh ngôi đình cổ

Đình làng Thần Quy, tọa lạc tại đội 11 – thôn Thần Quy – xã Minh Tân – huyện Phú Xuyên – Hà Nội. Đến Đình Thần Quy, chúng tôi “choáng ngợp” trước vẻ đẹp của không gian và địa thế của đình. Như bao ngôi đình cổ ở Việt Nam, phía trước Đình Thần Quy cũng là hình ảnh cây đa, bến nước. Nhưng cái đặc biệt của Đình Thần Quy là bến nước rất rộng, hai cây đa trước cổng đình cũng có tuổi đời trên trăm năm, tỏa bóng mát một vùng. Đình Thần Quy dù có thể sập bất cứ lúc nào và bị bỏ hoang, nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc đẹp của một ngôi đình đã được Bộ VHTTDL xếp hạng Di tích lịch sử, kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia với cổng tam quan (ba cổng) độc đáo.

  Đình Thần Quy bị bỏ hoang, đầy sân cỏ mọc

Theo lời của ông Vũ Văn Vương (65 tuổi)- thôn Thần Quy, xã Minh Tân- người được giao giữ chìa khóa Đình Thần Quy cho biết, theo lời cha ông truyền lại, đình được xây dựng từ thời nhà Lý và hiện đình còn giữ được Sắc phong từ thời nhà Lý. Tuy nhiên, hiện ngôi đình cổ này đã bị sập hai bên mái. Các cột đình bị mối mọt đục lở lói. Khuôn viên hơn 9000 m2 sân đình sụt lún, cỏ dại mọc đầy.

Ông Vũ Văn Vương chia sẻ: “Chính quyền quán triệt chúng tôi không được mở cửa đình do sợ đình có thể sập bất cứ lúc nào, cám cảnh lắm, ngày rằm, mồng một bà con có nhu cầu lễ thánh vẫn đề nghị mở cửa cho vào, nhưng nếu trời mưa thì tôi không dám mở cửa. Dân chúng tôi không có tiền để sửa, không biết làm sao”.

Theo ông Trịnh Văn Thang- Trưởng thôn Thần Quy cho biết, hàng chục năm nay, Đình Thần Quy đã xuống cấp và không được quan tâm, đầu tư tôn tạo. Do vậy, từ năm 2006 đến nay, người dân thôn Thần Quy đã không tổ chức lễ hội hàng năm do không còn nơi sinh hoạt tâm linh, lễ thánh.

  Cảnh đổ nát trong đình Thần Quy

  Ngôi đình với kiến trúc độc đáo đang bị đe dọa đổ sập bất cứ lúc nào

  Tiền vào nhà khó...

Theo ông Nguyễn Tùng Lâm, Trưởng Phòng VHTT huyện Phú Xuyên, từ tháng 6.2016, UBND huyện Phú Xuyên đã tiến hành phân bổ kinh phí duy tu, sửa chữa, chống xuống cấp cho các di tích lịch sử trên địa bàn huyện. Tổng kinh phí hơn 4,1 tỉ đồng được phân bổ cho 12 di tích, trong đó số tiền phân về cho di tích Đình Thần Quy là 400 triệu đồng. “Với phương châm Nhà nước và nhân dân cùng làm, dự kiến tổng kinh phí cho các hạng mục chống xuống cấp, duy tu di tích khoảng 1,1 tỉ đồng. Ngoài 400 triệu được phân bổ thì xã, thôn cần huy động thêm 700 triệu. Tuy nhiên, nguồn kinh phí huy động nhân dân đóng góp không đủ nên huyện chỉ đạo rút các hạng mục tu sửa lại, kinh phí 400 triệu sẽ tập trung để chống sập, chống dột cấp thiết cho di tích...”, ông Lâm cho biết.

Tuy nhiên cho đến thời điểm này, đình làng Thần Quy vẫn đang đối diện với nguy cơ đổ sập bất cứ khi nào. Ông Thanh cho biết, vào cuối năm 2016, số tiền 400 triệu đồng đã được chuyển về tài khoản của xã. Tiền huy động thêm trong dân chỉ được 35 triệu đồng. Hiện chính quyền xã, thôn đang chỉ đạo một đơn vị tư vấn chống sập thiết kế phương án cho đình Thần Quy, dự kiến đến đầu tháng 8 sẽ thi công. “Kinh phí 435 triệu đồng chỉ đủ để chống sập bên trong, chống dột bên ngoài bằng mái che. Thậm chí, xã cũng phải lo “co kéo” thêm vì dự kiến kinh phí cho các hạng mục này lên đến 500 triệu đồng. Năm 2012, khi bão đổ về khiến gian thờ giữa bị sụp mái, xã cũng đã phải hỗ trợ tiền lợp mái tôn để che tạm. Cứ vá víu thế này rồi cũng chẳng biết đình sẽ ra sao...”, Chủ tịch xã chia sẻ.

Trả lời câu hỏi của phóng viên vì sao lại ứng xử với di tích quốc gia đang “kêu cứu” một cách chậm trễ đến vậy, chính quyền xã phân bua, theo quy trình buộc phải có phương án thiết kế được phê duyệt thì mới có thể rút tiền để triển khai thi công. Tuy nhiên, theo ghi nhận của chúng tôi, kể từ thời điểm phân bổ kinh phí đến nay cũng đã hơn một năm và kể từ khi tiền được chuyển về xã cũng đã gần 7 tháng, công việc triển khai để “cứu” một di tích quốc gia vẫn đang ì ạch, thậm chí có dấu hiệu “giậm chân tại chỗ”. Đây đồng thời cũng là một dấu hỏi lớn được đặt ra đối với công tác quản lý di tích trên địa bàn.

Ông Vũ Văn Vương, đại diện người dân thôn Thần Quy kiến nghị, ngôi làng dù có địa giới hành chính rộng nhưng người dân đa số làm nghề nông, cuộc sống nghèo khó. Vì vậy, để quyên đủ kinh phí “cứu” đình là khó khăn, nan giải. Người dân thôn Thần Quy vì vậy chỉ có thể trông chờ sự hỗ trợ, giúp đỡ của chính quyền các cấp.

Câu chuyện kinh phí để trùng tu đình Thần Quy quả thực như “tiền vào nhà khó...”. Trưởng thôn Trịnh Văn Thang cho biết, sau khi được công nhận là di tích lịch sử, văn hóa quốc gia, cấp trên đã cử một công ty chuyên tư vấn thiết kế về nghiên cứu, xây dựng dự án trùng tu tôn tạo. Dự kiến tổng kinh phí trùng tu toàn khuôn viên ngôi đình thời điểm đó là 17 tỉ đồng. Nhưng từ đó đến nay, dự án vẫn chưa có dấu hiệu được tiếp tục triển khai.

Cũng theo cam kết của chính quyền xã Minh Tân, dự kiến trong quý III năm nay sẽ hoàn thành việc chống sập cho đình Thần Quy. Thế nhưng, với những gì đang diễn ra trước mắt thì nỗi lo lắng “khai tử” ngôi đình, một di tích quốc gia với nhiều dấu ấn kiến trúc độc đáo vẫn không thể nguôi ngoai. Rõ ràng, so với mức kinh phí dự kiến lên đến 17 tỉ đồng để trùng tu tổng thể ngôi đình thì số tiền thực tế địa phương có được chẳng khác nào “gió vào nhà trống”. Loay hoay, vá víu... âu cũng là điều không khó hiểu.