Nhưng nếu không có một chiến lược phát triển du lịch bền vững, Phú Quý sẽ nối gót nhiều khu du lịch biển đảo khác bị phá vỡ cảnh quan, đưa đến thảm họa về môi trường.

Chúng tôi đến với Phú Quý dịp cuối tháng 7 trên chuyến tàu cao tốc Phú Quý Express với gần 600 hành khách. Hành trình ra đảo cũng chỉ còn 2 giờ 30 phút thay vì 8 giờ như trước. Phú Quý chưa có những khách sạn được gắn sao, chủ yếu là homestay, nhà nghỉ. Thuê một chiếc xe máy 150.000 đồng, đổ thêm 50.000 tiền xăng là có thể vi vu 2 ngày mệt nghỉ.

Phú Quý có nhiều điểm du lịch mà những ai đã đặt chân đến đều phải đi qua như: Vịnh Triều Dương, bãi Doi Dừa, bãi Nhỏ Gành Hang… Bãi biển với làn nước trong xanh, cát trắng mịn trải dài là điểm hút khách nhất. Khi hoàng hôn xuống, tứ bề là biển lấp lánh ánh chiều khiến du khách nao lòng bởi cảnh tượng đầy lãng mạn, yên ả.

Ngoài biển, Phú Quý còn nhiều điểm để khám phá. Đèo nhau bằng xe máy bon bon trên những tuyến đường quanh biển trước làn gió mát rượi quả thực khó tả. Khu bảo tồn biển đảo Phú Quý có 70 loài thực vật trên cạn, 72 loài tảo biển, 134 loài san hô cứng, 15 loài nhuyễn thể. Ngoài ra, trên đảo còn có nhiều di tích lịch sử - văn hóa, các làng nghề truyền thống như nuôi hải sản lồng bè ở Lạch Dù; đan gùi, đan võng ở Ngũ Phụng, lặn ốc ở Long Hải... Nếu du khách thích các hoạt động khám phá biển có thể thuê ghe đi quanh 10 hòn đảo nhỏ như: Hòn Trứng, Hòn Đỏ, Hòn Đen… chiêm ngưỡng cảnh đẹp mang đậm nét hoang sơ. Ngọn Hải Đăng, cột cờ Phú Quý, khu vực phong điện, núi Cấm… cũng là những nơi thích hợp cho các bạn trẻ muốn khám phá, thích độ cao.

Ẩm thực nơi đây cũng mang hương vị đậm đà của những món ăn đặc sản vùng biển như: Hải sâm, cua huỳnh đế, cua mặt trăng, tôm hùm, gỏi ốc, rau câu… Nhưng thích nhất là sáng sớm ra biển, có nhiều tàu cá về bờ, khách tha hồ lựa chọn hải sản tươi ngon mua về tự nấu nướng hoặc đưa về đất liền làm quà.

Với những điểm hấp dẫn về du lịch, Phú Quý giờ càng được biết đến nhiều hơn. Những DN cũng đã thấy được tiềm năng và đầu tư thêm nhiều tàu cao tốc ra đảo. Hiện nay ngoài các tàu Quê Hương, Phú Quý 07 (tàu vừa chở khách, vừa chở hàng, tốc độ chậm), đã có thêm các tàu cao tốc như: Hưng Phát, SuperDong, Phú Quý Express.

Ông Bùi Thế Nhân, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện đảo Phú Quý cho biết, có thêm tàu cao tốc, khách ra đảo tăng gấp 3 lần. Cả năm 2018 có gần 20.000 lượt khách trong, ngoài nước ra đảo nhưng chỉ riêng dịp lễ 30/4 vừa qua, Phú Quý đã đón hơn 5.000 lượt khách. Tiềm năng trời cho, nhưng hạ tầng chưa được đầu tư, nên khi khách tăng đột biến lãnh đạo địa phương vừa mừng, vừa lo.

Hiện tất cả các cơ sở du lịch, lưu trú cũng như hạ tầng dịch vụ thương mại của Phú Quý chưa phát triển kịp để phục vụ du khách. Người dân cũng như chính quyền chỉ mới bước đầu làm quen với các loại hình dịch vụ du lịch. Trên đảo chưa có một khách sạn nào đạt chuẩn có sao. Đó là lý do vì sao vừa qua lãnh đạo huyện Phú Quý lo ngại khi có thêm DN muốn đưa thêm tàu cao tốc ra hoạt động.

Và điều ái ngại nữa là Phú Quý bắt đầu có quá nhiều rác. Những chai nhựa, túi nylon, ống hút… nhiều vô kể. Rác từ ngay bến tàu đến các bãi biển, rác từ ngoài biển trôi dạt vào và từ người dân, du khách thải ra. Trên đảo chưa có hệ thống xử lý nước thải mà chủ yếu thoát nước tự nhiên đổ ra biển khiến môi trường chịu tác động lớn. Đây là vấn đề đã và đang khiến những vùng biển đảo như Phú Quốc, Côn Đảo gánh chịu.

Ông Bùi Thế Nhân cho biết, Bình Thuận đã có chiến lược quy hoạch phát triển du lịch đảo Phú Quý đến năm 2030, theo hướng trở thành khu du lịch cấp tỉnh và là điểm đến hấp dẫn với thương hiệu du lịch biển, đảo độc đáo. Dự kiến, đến năm 2030, Phú Quý sẽ đón 74.000 lượt khách, trong đó khách quốc tế khoảng 6.000 lượt. Phấn đấu nguồn thu từ du lịch đạt khoảng 380 tỷ đồng/năm, giúp giải quyết việc làm cho trên 2.000 lao động.

Ông Nguyễn Minh Mẫn, Trưởng phòng Truyền thông marketing của một đơn vị lữ hành - người đã nhiều lần đến Phú Quý nhận định, Phú Quý có lợi thế phát triển sau nên sẽ rút ra được nhiều bài học quý. Trong chiến lược phát triển du lịch, Phú Quý cần kêu gọi và lựa chọn một nhà đầu tư tầm cỡ, thực sự có tiềm lực để xây dựng những mô hình đạt chuẩn, làm đầu tàu, trên cơ sở kinh nghiệm mà họ đã thực hiện ở những nơi khác để tạo sức lan tỏa, thu hút khách.

Cùng với đó xây dựng các mô hình phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững và bài bản, làm sao để ngư dân bám biển nhưng vẫn phát triển được du lịch, du khách cũng trải nghiệm được các sản phẩm du lịch đặc trưng. Chẳng hạn hộ dân này có thế mạnh nuôi thủy sản, nhà khác trồng các loại cây trái hay có những món ăn đặc trưng rất ngon… Tiếp đó là có người kết nối các điểm này để tạo nên một tour du lịch mang đặc trưng địa phương. Bằng cách này, người dân vẫn có thể sống được bằng các vụ du lịch dù mùa cao điểm hay thấp điểm. “Phải có một người cầm trịch để tạo sự kết nối cùng phát triển, tránh tình trạng nhà nào cũng làm homestay rồi cũng không ra ngô ra khoai gì”, ông Mẫn nói.

Quan trọng hơn cả phải xây dựng ý thức bảo vệ môi trường trong chính người dân địa phương, để họ thấy rằng đảo Phú Quý trước hết là của chính người dân Phú Quý. Người dân sau này có được “phú quý” hay không là từ những hành động nhỏ hôm nay của họ, “không xả rác”.

Khi cộng đồng đã có ý thức bảo vệ môi trường của chính họ, những du khách đến đây cũng sẽ có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường. “Thậm chí có thể thu phí môi trường đối với du khách, lấy kinh phí đó để thu gom rác, trang bị thùng rác, thực hiện truyền thông bảo vệ môi trường. Đây là cách mà tỉnh Ô Vân Nam của Trung Quốc đã áp dụng khi thu mỗi du khách 60 nhân dân tệ phí bảo vệ môi trường mà du khách cảm thấy hài lòng vì đến đó không thấy rác”, ông Mẫn nói.