Cành đào bích vua Quang Trung gửi báo tin chiến thắng từ Thăng Long vào thành Phú Xuân tặng Ngọc Hân công chúa cách đây 229 năm đã thành một giai thoại nay được tái hiện tại lễ hội gò Đống Đa, Hà Nội
Lễ
hội gò Đống Đa (thuộc quận Đống Đa- Hà Nội) hàng năm diễn ra vào ngày
mồng 5 Tết Nguyên Đán (5/1 âm lịch). Năm nay các nghệ sĩ đã tái hiện
trích đoạn " Quang Trung đại phá quân Thanh"
Ngược
dòng lịch sử, Triều đình Mãn Thanh từ khi được thiết lập đã rắp tâm xâm
lược nước ta, nhưng chưa tìm được cớ gây hấn. Lợi dụng hành động "rước
voi về giày mồ" của bè lũ phong kiến phản động Lê Chiêu Thống, quân
Thanh đã tràn sang xâm chiếm nước ta với một lực lượng viễn chinh lớn
gồm 20 vạn quân.
Trước
tình hình thù trong, giặc ngoài, nhận thấy nguy cơ chủ yếu là bọn phong
kiến xâm lược phương bắc, Nguyễn Huệ đã làm lễ lên ngôi Hoàng đế, lấy
niên hiệu Quang Trung, rồi nhanh chóng tiến công ra bắc
“Đánh
cho để dài tóc/ Đánh cho để đen răng/ Đánh cho chúng chích luân bất
phản/ Đánh cho chúng phiến giáp bất hoàn/ Đánh cho sử tri Nam Quốc anh
hùng chi hữu chủ” (Quang Trung- Lời hiểu dụ tướng sỹ đọc tại lễ Thệ sư
tổ chức ở Thọ Hạc - Thanh Hóa năm 1788).
Ngày 15/1/1789,
Nguyễn Huệ cùng đại quân (sau khi đã tăng quân số lên đến 10 vạn người)
và một đội tượng binh lớn gồm vài trăm voi chiến đã ra đến Tam Điệp,
hội quân với Đại tư mã Ngô Văn Sở, chuẩn bị phản công quân Thanh.
Vua
Quang Trung đã cho quân linh ăn Tết sớm và hẹn thề mùng 7 Tết Nguyên
Đán sẽ mở đại tiệc ăn mừng chiến thắng tại Kinh Thành Thăng Long.
Những người anh hùng tụ hội về, cùng nhau đánh đuổi quân xâm lược.
Quan tướng nhà Thanh chủ quan kinh địch, khi đánh chiếm được Thành Thăng Long chỉ đam mê cướp bóc tửu sắc.
Đứng
dịp Tết Nguyên đán quan linh nhà Thanh say sưa bên rượu ngon và kỹ nữ
mà không hay biết đại quân của Vua Quang Trung đang hành quân thần tốc
ra Bắc.
Nắm
được kế hoạch và cách bố trí lực lượng của địch, Quang Trung đã chia
quân Tây Sơn ra làm 5 đạo chính và đêm giao thừa Tết Kỷ Dậu (25/1/1789),
đạo quân chủ lực do Quang Trung chỉ huy đã vượt sông Gián Thủy, mở màn
cuộc đại phá quân Thanh. Các đồn tiền tiêu của địch như Gián Khẩu, Thanh
Quyết, Nhật Tảo... lần lượt bị hạ. Không một tên lính nào chạy thoát.
Nửa đêm mùng 3 Tết Kỷ Dậu (ngày 28/1/1789),
quân Tây Sơn bí mật bao vây đồn Hạ Hồi (cách Thăng Long khoảng 20 km),
uy hiếp địch và bắt sống hàng vạn quân Thanh. Mùng 4 Tết (ngày 29/1/1789),
quân Tây Sơn tiếp cận Ngọc Hồi. Lúc này, đạo quân thứ ba do Đại đô đốc
Bảo chỉ huy cũng tập kết tại phía Tây Nam Ngọc Hồi, cùng chuẩn bị tiến
công.
Sáng mùng 5 Tết Kỷ Dậu (ngày 30/1/1789),
quân Tây Sơn bất ngờ tấn công với thế xung trận mạnh như triều dâng,
bão cuốn đã phá hủy các chiến lũy và toàn bộ trận địa phòng thủ mặt Nam
đồn Ngọc Hồi… Đạo quân thứ hai do Đô đốc Đặng Tiến Đông chỉ huy cũng
đồng thời mở cuộc tiến công hết sức bất ngờ vào đồn Đống Đa. Bằng khí
thế áp đảo, quân Tây Sơn với đội hình bày sẵn, xông thẳng vào đồn trại
địch, đốt phá các doanh trại phía ngoài rồi nhanh chóng đánh thọc sâu
vào sở chỉ huy của địch. Chỉ trong chốc lát, số quân Thanh bị chết và bị
thương đã lên đến 5.000 người.
Quang
Trung đưa đạo quân chủ lực tiếp tục tiến đánh đồn Ngọc Hồi và cho đội
voi chiến chia làm 2 cánh tả, hữu, đánh vào 2 bên sườn. Quân Tây Sơn ào
ạt tiến lên, bất chấp đại bác, cung tên và hỏa mù của giặc và tiêu diệt
hoàn toàn đồn Ngọc Hồi. Tàn quân Thanh tháo chạy về phía Đầm Mực nhưng
bị đạo quân thứ ba do Đại đô đốc Bảo chỉ huy tiêu diệt hoàn toàn.
Ngay
sau khi chiến thắng, Vua Quang Trung đã cho người lập tức mang cành đào
bích trở về Phú Xuân báo tin chiến thắng cho Ngọc Hân Công chúa.
Hình
ảnh Ngọc Hân Công chúa cầm cảnh đào báo tin thắng trận của Vua Quang
Trung đã đi vào nhiều giai thoải văn học thơ ca Việt Nam.
Trận
Ngọc Hồi - Đống Đa đại thắng đã chứng tỏ nghệ thuật quân sự tuyệt vời
của quân Tây Sơn. Đó là nghệ thuật chuyển quân thần tốc từ Phú Xuân ra
bắc; là nghệ thuật tác chiến chiến lược và trong riêng từng trận đánh -
đó là nghệ thuật “chính, kỳ” cổ điển. Bằng thắng lợi vĩ đại này, dân tộc
ta dưới sự lãnh đạo của Hoàng đế Quang Trung Nguyễn Huệ đã đập tan mộng
xâm lược của quân Thanh, giải phóng hoàn toàn kinh thành Thăng Long, giữ vững nền độc lập dân tộc.
Lễ
hội kỷ niệm chiến thắng Ngọc Hồi - Đống Đa được tổ chức hằng năm tại
Công viên văn hóa Đống Đa, Hà Nội để tưởng nhớ tới công tích lẫy lừng
của vua Quang Trung - người anh hùng trong lịch sử chống giặc ngoại xâm
của dân tộc.
Lễ
hội luôn có những nghi lễ truyền thống đặc biệt, cờ hoa rực rỡ, sắc phục
lộng lẫy rợp trời, chiêng trống thôi thúc xung trận, làm sống lại những
trang sử vẻ vang của dân tộc, làm náo nhiệt cả thủ đô Hà Nội.
Theo Tổ Quốc