Chùa Bảo Hải “Linh Thông Tự” tọa lạc trên đỉnh núi Ba Đèo, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh là một trong những ngôi chùa nổi tiếng linh thiêng với lối kiến trúc truyền thống độc đáo.
Tái tạo vẻ đẹp kiến trúc chùa Việt cổ và nghệ thuật tượng Phật
độc đáo của thời kỳ 17-18, Bảo Hải Linh Thông Tự, cụm công trình văn hóa tâm
linh độc đáo được khánh thành vào tháng 5 năm 2021. Nằm trong khu tổ hợp nghỉ
dưỡng Sun World Halong Complex, Bảo Hải Linh Thông Tự mang đậm dấu ấn đặc trưng
của quần thể tâm linh linh thiêng, an nhiên và cảm ngộ.
Được xây dựng trên đỉnh núi cao, bao quanh bởi đồi thông
xanh, với tầm nhìn ra vịnh Hạ Long, Bảo Hải Linh Thông Tự tạo nên không gian kiến
trúc lắng đọng, mang đến sự bình yên và bình lặng tâm hồn cho khách hành hương
tới tham quan và cầu an.
Quần thể gồm các hạng mục Tam quan, Ngũ Phương Bảo Tháp, Lầu
chuông, Lầu Khánh, Tam bảo, Nhà tổ, Nhà mẫu, hai bên là nhà Hành lang tả vu, hữu
vu. Toàn bộ công trình mang đậm tinh thần Phật giáo với những nét kiến trúc
chùa Việt cổ thế kỷ 17,18. Không gian tâm linh có kiến trúc rộng, vươn cao về
tính giác ngộ, tính tổng hòa giữa giáo lý và tự nhiên đồng thời đi sâu vào bản
sắc tín ngưỡng của dân tộc Việt.
Cổng Tam quan được thiết kế khoáng đạt, với mái ngói mũi
hài, các chi tiết trang trí cách điệu hình vân mây tinh xảo, bước qua các bậc
đá trên một khoảng sân rộng là Ngũ Phương Bảo Tháp.
Phía trước Ngũ Phương Bảo Tháp đặt tảng đá to khắc bài thơ Vịnh
cảnh Hạ Long của Đại lão hòa thượng Thích Trí Tịnh – Phó Pháp chủ Hội đồng chứng
minh Giáo hội Phật giáo Việt Nam, ngợi ca vẻ đẹp thanh tịnh, an yên của Hạ Long
từ thắng cảnh Ba Đèo.
Ngũ Phương Bảo Tháp
Ngũ Phương Bảo Tháp được thiết kế theo mô hình ngũ phương Phật,
gồm 5 tháp, tượng trưng cho 5 phương: Đông, Tây, Nam, Bắc, Trung tâm; 5 bộ: Bảo
Bộ, Liên Hoa Bộ, Kim Cang Bộ, Nghiệp Bộ, Phật Bộ; 5 sắc: Xanh, Đỏ, Vàng, Trắng,
Đen. Trong đó, tháp trung tâm gồm 9 tầng, cao 25,2m, trong đặt tượng Phật và cột
kinh cao 4m, được lấy theo mẫu cột kinh Phật có niên đại từ 1000 năm trước tại
chùa Nhất Trụ (Hoa Lư, Ninh Bình), với mong muốn nguyện cầu bình an cho muốn
dân, cho đất nước… Bốn tháp xung quanh mỗi tháp gồm 5 tầng, cao 12,1m.
Nhà Thánh
Nhà Thánh 5 gian, kiểu chữ nhất chồng diêm hai tầng 8 mái, lợp
ngói mũi hài, các đầu đao và đầu bờ nóc đắp nề vân mây cách điệu, Nhà Thánh thờ
các Thánh Trần triều.
Nhà Mẫu
Nhà mẫu tương tự như
Nhà Thánh gồm 5 gian, kiểu chữ nhất chồng diêm hai tầng 8 mái lợp ngói mũi hài,
các đầu đao và đầu bờ nóc đắp nề vân mây cách điệu. Nhà mẫu thờ 37 pho tượng Tứ
phủ công đồng bằng gỗ mít, sơn son thếp vàng tinh xảo.
Qua Ngũ Phương Bảo Tháp, tới khoảng sân chùa rộng, hai bên
là Lầu chuông, Lầu khánh. Tòa Tam bảo hình chữ Công (I), kiến trúc chồng diêm
hai tầng 8 mái. Tòa tiền đường gồm 5 gian. Gian giữa rộng 4,5m, các gian bên rộng
3,6m. Hậu cung gồm 3 gian.
Tòa Tam bảo được xây dựng theo phong cách chùa truyền thống
thế kỷ 17, các vì kèo kiểu “giá chiêng, chồng rường, kẻ truyền, kẻ bẩy”. Mái lợp
ngói mũi hài, bờ nóc và đầu đao gắn vân mây cách điệu.
Trong tòa Tam bảo đặt ban thờ Tam Bảo với 38 pho tượng Phật
bằng đồng, bao gồm Tượng Tam Thế Phật, Tượng Di Đà Tam Tôn, Tượng Phật Thích Ca
và nhị vị tôn giả, Hoa Nghiêm Tam Thánh, Tỏa Cửu Long cùng các ban thờ Phật Mẫu
Chuẩn Đề, ban Đức Ông, ban Đức Thánh Hiền, ban Bát Bộ Kim Cương… được tạo tác
tinh xảo bởi những nghệ nhân đúc tượng hàng đầu Việt Nam.
Hành lang tả vu, hữu vu rộng lớn là nơi ngự tọa của 18 vị La
Hán, được tạo tác vô cùng tinh xảo, công phu, theo nguyên mẫu bộ tượng La Hán ở
chùa Tây Phương.
Tượng Quan Âm Tự Tại
Phía trước Nhà tổ là một hồ sen rộng, giữa hồ đặt Tượng Quan
Âm Tự Tại (Công chúa Ba), được chép theo nguyên mẫu tượng ở động Thiên Trù,
chùa Hương.
Nhà Tổ kiểu tường hồi bít đốc ba gian tiền đường và một gian
hậu cung, được tham khảo từ những mẫu chùa cổ của Việt Nam, tuy nhiên được giản
lược để giữ vẻ đẹp tự nhiên, hài hòa về tổng thể.
Phía trước Nhà tổ là một hồ sen rộng, giữa hồ đặt Tượng Quan
Âm Tự Tại (Công chúa Ba), được tạo tác theo nguyên mẫu tượng ở động Thiên Trù,
chùa Hương (Hà Nội).
Đi khắp quần thể này, sẽ thấy họa tiết trang trí hoa sen và
lá sen tiêu biểu của kiến trúc đền chùa thế kỷ 17, 18 được thể hiện đậm nét
trên các khung cửa, chân cột, xà.
Cây cầu May thép nối giữa 2 đỉnh đồi Ba Đèo là điểm nhấn giá
trị trong tổng thể không gian, kiến trúc của Sun World Halong Complex và Bảo Hải
Linh Thông Tự. Cây cầu chính là nhịp vòm cầu lớn ở chính giữa lên tới hơn 50m,
chiều cao vòm gần 6m. Không chỉ là cầu nối giữa không gian với không gian, mà
còn là cầu nối giữa con người với con người, giữa kỹ thuật và nghệ thuật, giữa
quá khứ của những giá trị truyền thống với hiện tại đầy năng động, sáng tạo.
Hiện nay, chùa Bảo Hải Linh Thông Tự có tới hơn 100 pho tượng được tạo tác công phu, tỉ mỉ; trong đó, có 66 pho tượng đồng được lấy theo mẫu tượng thờ thời Hậu Lê tại các chùa: chùa Bà Đá, chùa Lý Quốc Sư, chùa Hoà Mã, chùa Trân Tiên, chùa Vua, chùa Mía, chùa Tây Phương (Hà Nội) và chùa Vĩnh Nghiêm (Bắc Giang).
Kiến trúc của Bảo Hải Linh Thông Tự không chỉ kế thừa những
nét đẹp kiến trúc chùa Việt cổ thế kỷ 17-18, mà còn thể hiện sự sáng tạo và đột
phá trong thiết kế đương đại. Các kiến trúc sư đã tạo ra một công trình độc đáo
và ấn tượng, vừa giữ được tinh hoa của các tiền nhân, vừa mang đậm nét kiến
trúc hiện đại.
Nguồn: Tạp chí Kiến trúc Việt Nam