Theo thần tích còn lưu giữ được của đình, ba ngài họ Chu có công dạy học, làm thuốc chữa bệnh giúp dân địa phương. Cảm công đức này, người dân địa phương lập miếu thờ và suy tôn 3 ngài làm Thành hoàng làng.

Ngôi đình có từ thời vua Hán Hiến Đế khoảng năm 234 (sau Công nguyên) và được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa ngày 15/11/1991, trong đình còn lưu giữ 25 đạo sắc phong qua các triều đại cùng nhiều mảng kiến trúc điêu khắc nghệ thuật có giá trị văn hóa lịch sử.

Đình Kim Quan bao gồm nghi môn, sân đình, Đại đình bao gồm tòa Đại bái và Hậu cung.

 

 

Nghi môn đình kiểu Tứ trụ, Tam quan kết hợp bình phong trấn phong thủy, Hai trụ biểu chính đỉnh đắp tứ phụng, lồng đèn đắp tranh tứ quý, hai trụ biểu ngoài đắp nghê chầu, thân trụ biểu đề 6 cặp câu đối. Giữa các trụ biểu là hai cổng phụ Tam quan kiểu vòm, chồng diêm 2 tầng 8 mái, Các cổng phụ nối với trụ biểu bằng tường hoa, bên ngoài đắp nổi hai tượng voi phục, bên trong đắp hình hổ vờn, long quần vũ đầy dũng mãnh uy nghi.

Bước qua cổng là sân đình lát gạch đỏ, trước kia hai bên của sân đình là hai dãy nhà chiêng và nhà trống – nơi đặt kiệu, lọng, bộ chiêng, bộ trống, nơi sắp đồ tế lễ. Do thời Pháp đóng chiếm hai dãy nhà bị tàn phá nay đã không còn.

Đình Kim Quan vẫn giữ được phong cách kiến trúc cổ thời Hậu Lê, mái lợp ngói vảy, bờ nóc gắn lưỡng long chầu mặt trời,con kìm ngậm bờ nóc. Ba gian chính điện lắp cửa bức bàn.

Toa đại bái có kết cấu kiểu lòng thuyền, gian chính điện bày ban thờ Công đồng và lễ vọng các vị thành hoàng ở hậu cung. Trên các cột cái treo 7 câu đối do các dòng học trong làng cung tiến. Bức hoành phi cổ được lắp đặt trang trong phía trên cửa võng ban công đồng có dòng Hán tự: “Hoằng Hoàng Quang Đại”.

Bộ chấp kích cổ gồm 8 chiếc, 4 chiếc đặt bên quan văn, 4 chiếc đặt bên quan võ được sơn son thiếp vàng nhưng đã bạc màu theo thời gian. Bên cạnh đó còn một bộ chắp kích mới được trưng bày do người dân cung tiến

Hậu điện đặt 3 long ngai và bài vị của 3 vị thành hoàng làng. Đặc biệt đình được lắp đặt các bộ cửa võng, chạm khắc rồng bay múa uốn lượn, hoa dây cách điệu, phía trên cửa võng trạm lộng Lưỡng long quán Nhật, sơn son thếp vàng. Hai bên gian thờ đặt tượng 2 con kìm được tạc bằng gỗ sinh động.

Bộ khung tòa Đại bái được làm bằng gỗ lim, kiểu chồng rường giá chiêng kẻ bẩy, đấu kê. Đặc biệt, đình có những mảng chạm khắc trang trí tỉ mỉ, sống động với chủ đề tứ linh, tứ quý, tập trung chủ yếu vào hình tượng rồng và hoa lá cách điệu theo phong cách nghệ thuật thế kỷ 19. Các nghệ nhân xưa đã chạm đầu rồng dài, mắt lồi, râu bờm đao mác lửa.

Hậu cung cũng có những mảng chạm tứ linh, tứ quý, bức đốc trước cửa hậu cung chạm bong kênh long vờn - phượng múa sống động. Bên trong là khám thờ, đặt long ngai, tượng thờ và bài vị cổ của các vị thành hoàng.

Ngoài ra, Đình Kim Quan còn có nhiều mảng nghệ thuật chạm khắc quý hiếm của thế kỷ 18 như bức Lưỡng long chầu Nhật trên cửa võng gian chính điện. Các đầu dư xà hoành được đặt các tượng voi nhỏ tranh trí.

Hiện đình còn lưu giữ 3 cỗ kiệu bát cống rước thánh và 1 kiệu văn chạm rồng phượng rất đẹp, sắc nét và tỉ mỷ.

Lễ hội đình Kim Quan được tổ chức 5 năm một lần, tưởng nhớ công ơn của tam vị thành hoàng làng họ Chu là Cẩn Công, Khiêm Công, Đàm Công đã che trở nhân dân khi loạn lạc, dạy học, làm thuốc chữa bệnh giúp dân địa phương. Hàng năm, đình có tổ chức một số ngày tiệc chính, mùng 1 tháng tư và mùng 1 tháng 7 âm lịch tổ chức cầu mưa cầu mát cầu bình an cho nhân dân, mong trời đất mưa thuận gió hòa làm ăn được mùa.

Ba ngày giỗ tam vị thành hoàng họ Chu được coi là ba ngày tiệc lớn, ngày mùng 9 tháng giêng, ngày 12 tháng 2, ngày 17 tháng 7 âm lịch.

Nguồn: Di tích lịch sử - văn hóa Hà Nội