Lịch sử Mỹ thuật Việt Nam tại Di tích Quốc gia đặc biệt An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương (Hải Dương) Lịch sử Mỹ thuật Việt Nam tại Di tích Quốc gia đặc biệt An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương (Hải Dương) Ngày 24/11/2018, lớp tín chỉ môn Lịch sử Mỹ thuật Việt Nam đã có một buổi thực tế kiến thức thú vị và hào hứng tại Di tích Quốc gia đặc biệt An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương (Hải Dương) Lớp tín chỉ môn Lịch sử Mỹ thuật Việt Nam chụp ảnh lưu niệm với các giảng viên và CLB sinh viên tình nguyện Bảo tàng Lịch sử Quốc gia tại di tích chùa Nhẫm Dương<span style="font-size:14.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt; line-height:115%;font-family:" times="" new="" roman","serif";="" mso-fareast-font-family:="" arial;mso-fareast-theme-font:minor-latin;mso-bidi-theme-font:minor-bidi;="" mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;mso-bidi-language:ar-sa"=""><span style="font-size:14.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt; line-height:115%;font-family:" times="" new="" roman","serif";="" mso-fareast-font-family:="" arial;mso-fareast-theme-font:minor-latin;mso-bidi-theme-font:minor-bidi;="" mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;mso-bidi-language:ar-sa"=""><span style="font-size:14.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt; line-height:115%;font-family:" times="" new="" roman","serif";="" mso-fareast-font-family:="" arial;mso-fareast-theme-font:minor-latin;mso-bidi-theme-font:minor-bidi;="" mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;mso-bidi-language:ar-sa"="">Trước buổi học thực tế, sinh viên đã được nghe giảng về lý thuyết và tiếp cận nhiều vấn đề mang tính lý luận liên quan trực tiếp đến lịch sử mỹ thuật Việt Nam từ thời nguyên thủy đến các giai đoạn lịch sử, trong đó chú trọng đến lịch sử hình thành và phát triển nền mỹ thuật cổ của nước ta từ thế kỷ X - XIX, các mô típ hoa văn đặc trưng của mỗi giai đoạn, phong cách nghệ thuật và thủ pháp trang trí mỹ thuật trên các chất liệu: đá, gỗ, gốm sứ, vải, giấy… Trên cơ sở nắm vững những lý thuyết cơ bản về đặc điểm mỹ thuật từng thời kỳ lịch sử (thời Lý - Trần - Lê sơ - Mạc - Lê trung hưng - Tây Sơn - Nguyễn), sinh viên có thể bước đầu nhận biết các mô típ hoa văn trang trí tiêu biểu từng thời kỳ trên các hiện vật và cấu kiện kiến trúc cổ, từ đó đoán định niên đại cho các hiện vật hoặc công trình kiến trúc qua phong cách mỹ thuật.<br style="mso-special-character: line-break" /><span style="font-size:14.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt; line-height:115%;font-family:" times="" new="" roman","serif";="" mso-fareast-font-family:="" arial;mso-fareast-theme-font:minor-latin;mso-bidi-theme-font:minor-bidi;="" mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;mso-bidi-language:ar-sa"=""><span style="font-size:14.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt; line-height:115%;font-family:" times="" new="" roman","serif";="" mso-fareast-font-family:="" arial;mso-fareast-theme-font:minor-latin;mso-bidi-theme-font:minor-bidi;="" mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;mso-bidi-language:ar-sa"=""><span style="font-size:14.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt; line-height:115%;font-family:" times="" new="" roman","serif";="" mso-fareast-font-family:="" arial;mso-fareast-theme-font:minor-latin;mso-bidi-theme-font:minor-bidi;="" mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;mso-bidi-language:ar-sa"=""><span style="font-size:14.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt; line-height:115%;font-family:" times="" new="" roman","serif";="" mso-fareast-font-family:="" arial;mso-fareast-theme-font:minor-latin;mso-bidi-theme-font:minor-bidi;="" mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;mso-bidi-language:ar-sa"=""> Normal 0 false false false VI X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; mso-bidi-font-size:11.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} Normal 0 false false false VI X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; mso-bidi-font-size:11.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} Hệ thống bia ma nhai trong động Kính Chủ <span style="font-size:14.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt; line-height:115%;font-family:" times="" new="" roman","serif";="" mso-fareast-font-family:="" arial;mso-fareast-theme-font:minor-latin;mso-bidi-theme-font:minor-bidi;="" mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;mso-bidi-language:ar-sa"="">Quần thể Di tích Quốc gia đặc biệt An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương là một trong những trung tâm tôn giáo, tín ngưỡng trong không gian văn hóa Phật giáo linh thiêng, đặc sắc ở vùng Đông Bắc. Cả 3 di tích đều có những cơ sở Phật giáo nổi bật như chùa Tường Vân (An Phụ), chùa Dương Nham (Kính Chủ) thuộc dòng thiền Trúc Lâm và chùa Nhẫm Dương – chốn tổ của dòng thiền Tào Động ở Việt Nam. Khu vực này từng là căn cứ quân sự hiểm yếu, cầu nối kinh tế, văn hóa, chính trị giữa kinh đô Thăng Long với biển Đông và các quốc gia láng giềng. Không những thế, quần thể di tích An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương còn có giá trị đặc biệt về cảnh quan thiên nhiên và khảo cổ học. Kết quả khai quật khảo cổ học tại hang động núi Nhẫm Dương từ năm 2002 đến nay đã phát lộ mật độ di vật dày đặc và quý hiếm, tiêu biểu như xương động vật, răng Pongo hóa thạch, đồ đá, đồ sắt, đồ gốm, tiền cổ có niên đại trải dài hơn 2000 năm lịch sử… Normal 0 false false false VI X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; mso-bidi-font-size:11.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} <span style="font-size:14.0pt;mso-bidi-font-size:11.0pt; line-height:115%;font-family:" times="" new="" roman","serif";="" mso-fareast-font-family:="" arial;mso-fareast-theme-font:minor-latin;mso-bidi-theme-font:minor-bidi;="" mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;mso-bidi-language:ar-sa"="">Điểm đến đầu tiên của buổi học thực tế là động Kính Chủ trên núi Dương Nhan (xã An Sinh, huyện Kinh Môn, Hải Dương) - nơi từng được vua Lê Thánh Tông (1446-1497) đánh giá là Nam thiên đệ lục động (động đẹp thứ 6 của nước Nam). Thời Trần, trong cuộc kháng chiến chống Nguyên – Mông, vua Trần Nhân Tông đã từng đóng quân trên núi Dương Nhan để chỉ huy quân nhà Trần ngăn chặn mũi tiến công đường thuỷ của quân địch. Động Kính Chủ còn được biết đến như một bảo tàng lưu trữ văn bia cổ độc đáo nhất Việt Nam với 47 tấm bia ma nhai có niên đại kéo dài từ thời Trần đến ngày nay. Chữ khắc trên bia chủ yếu là chữ Hán, chữ Nôm và cả chữ Quốc ngữ, hoa văn trang trí trên bia rất phong phú, mang đậm phong cách mỹ thuật từng giai đoạn lịch sử. Trong động là chùa Kính Chủ thờ Phật, Minh Không thiền sư, Lý Thần Tông, Huyền Quang tôn giả với hệ thống tượng Phật được tạc bằng đá có giá trị về nghệ thuật tạo hình. Ở bên trái cửa động có bốn chữ lớn “Vân Thạch thư thất” (nhà sách Vân Thạch) và bốn chữ nhỏ “Phạm Sư Mạnh Thư” (Phạm Sư Mạnh viết) cho thấy đây vốn là nơi đọc sách của Phạm Sư Mạnh – một vị quan nổi danh thời Trần Normal 0 false false false VI X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; mso-bidi-font-size:11.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} Tại động Kính Chủ, TS. Nguyễn Anh Thư đã giới thiệu và chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình nhận biết các họa tiết hoa văn trang trí trên bia thời Lê Trung hưng – Tây Sơn - Nguyễn đang được bảo tồn tại đây. Toàn thể sinh viên tham gia buổi học thực tế vừa có dịp ôn lại những kiến thức được học trên lớp, vừa có cơ hội tận mắt chiêm ngưỡng những họa tiết hoa văn đẹp, tinh tế trang trí trên trán và diềm bia cùng với minh văn khắc trên bia biến đổi theo từng giai đoạn lịch sử, mang đậm dấu ấn mỹ thuật từ thế kỷ XIV đến đầu thế kỷ XX. Việc củng cố kiến thức qua trải nghiệm thực tế, học đi đôi với hành trong buổi học cuối cùng trước khi kết thúc môn học đã đem lại hiệu quả nhất định đối với các thành viên trong lớp.<span style="font-size:9.0pt;line-height:115%; font-family:" tahoma","sans-serif";mso-fareast-font-family:arial;="" mso-fareast-theme-font:="" minor-latin;mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;="" mso-bidi-language:="" ar-sa"=""><span style="font-size:9.0pt;line-height:115%; font-family:" tahoma","sans-serif";mso-fareast-font-family:arial;="" mso-fareast-theme-font:="" minor-latin;mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;="" mso-bidi-language:="" ar-sa"=""><span style="font-size:9.0pt;line-height:115%; font-family:" tahoma","sans-serif";mso-fareast-font-family:arial;="" mso-fareast-theme-font:="" minor-latin;mso-ansi-language:vi;mso-fareast-language:en-us;="" mso-bidi-language:="" ar-sa"=""> Normal 0 false false false VI X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; mso-bidi-font-size:11.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} TS. Nguyễn Anh Thư chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình nhận biết các họa tiết hoa văn trang trí trên bia qua các giai đoạn lịch sử tại động Kính Chủ Điểm đến thứ hai chính là di tích chùa Nhẫm Dương (Thánh Quang tự). Di tích khảo cổ học chùa Nhẫm Dương có hai hang động quan trọng là hang Thánh Hóa nằm về phía tây của chùa và hang Tối nằm tại sườn núi phía tây bắc, cách chùa chừng 250m. Tại di tích chùa Nhâm Dương, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Nguyễn Lân Cường - chuyên gia hàng đầu về Cổ nhân học của Việt Nam, người trực tiếp tham gia khai quật và chỉnh lý các hiện vật khảo cổ phát lộ tại chùa, các sinh viên đã được tận mắt chiêm ngưỡng những hóa thạch xương, răng của 27 loài động vật quý hiếm thuộc kỷ Đệ tứ, cách chúng ta 3-5 vạn năm trong hang Thánh Hóa (xương voi, tê giác, hổ, báo, khỉ, lợn rừng, nhím...), đặc biệt tìm thấy khá nhiều răng Pôngô (đười ươi). Với cách giảng bài đầy sức thuyết phục, không kém phần dí dỏm của PGS.TS. Nguyễn Lân Cường, sinh viên Khoa Di sản Văn hóa đã được nghe giới thiệu những giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hóa, khoa học của chùa Nhẫm Dương – ngôi chùa cổ được xây dựng từ thời Trần (1225 - 1400), là chốn tổ thiền phái Tào Động, từng góp phần chấn hưng Phật giáo Việt Nam dưới thời Lê Trung hưng. Chùa còn bảo lưu được 2 tháp đá thời Lê chứa xá lỵ đệ nhất tổ thiền sư Thủy Nguyệt và đệ nhị tổ Tông Diễn. Bên trong chùa Nhẫm Dương hiện đang lưu giữ, trưng bày hàng trăm hiện vật khảo cổ có giá trị với các chất liệu đá, đồng, gốm sứ, đất nung… Loại hình vô cùng phong phú, tiêu biểu như rìu đá, công cụ và vũ khí bằng đồng thuộc văn hóa Đông Sơn, đồ gốm sứ thời Bắc thuộc, đồ đất nung thời Lý – Trần, đồ gốm men thời Lê sơ, Lê Trung hung, Nguyễn, tiền đồng Việt Nam, Trung Quốc, Lào… TS. Trần Anh Dũng đã dành nhiều thời gian giới thiệu khái quát về đặc trưng hiện vật qua các giai đoạn lịch sử, cách phân loại và nhận biết giá trị cũng như niên đại của đồ gốm men qua hoa văn trang trí. Có thể nói, buổi học thực tế tại di tích Quốc gia đặc biệt An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương với sự tham gia giảng dạy thực tế của TS. Nguyễn Anh Thư (Khoa Di sản Văn hóa) cùng hai chuyên gia hàng đầu về Nhân học và Khảo cổ học đã giúp ích rất nhiều cho sinh viên trong quá trình nhận thức từ lý thuyết đến thực hành, rèn luyện cho các em kỹ năng quan sát và nhận biết niên đại hiện vật, di tích qua phong cách mỹ thuật…. Những giờ học thực tế tại di tích lịch sử cấp quốc gia đặc biệt An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương (Hải Dương) được toàn thể sinh viên lớp tín chỉ môn Lịch sử Mỹ thuật Việt Nam đón nhận trong không khí rất sôi nổi và hào hứng, những câu hỏi có liên quan đến di tích và hiện vật được giảng viên giải đáp ngay tại hiện trường, những kiến thức đã được học trên lớp là nền tảng để các em nhận biết hiện vật trên thực tế đã góp phần củng cố kiến thức cơ bản và nâng cao kỹ năng thực hành cho sinh viên. Có thể thấy, những giờ học thực tế đối với sinh viên chuyên ngành Bảo tàng học là hết sức cần thiết và việc kết hợp giữa lý thuyết học trên lớp với kiến thức thực tế để nâng cao trình độ cho sinh viên giữ vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy của thầy và trò Khoa Di sản Văn Normal 0 false false false VI X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; mso-bidi-font-size:11.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} Normal 0 false false false VI X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; mso-bidi-font-size:11.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} Normal 0 false false false VI X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; mso-bidi-font-size:11.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} Normal 0 false false false VI X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; mso-bidi-font-size:11.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} Các di vật khảo cổ phát hiện trong hang động ở Nhẫm Dương <p class="MsoNormal" style="margin-bottom:0cm;margin-bottom:.0001pt; text-align:right;line-height:normal" align="right"><span style="font-size:9.0pt;font-family: " tahoma","sans-serif";mso-fareast-font-family:"="" times="" new="" roman";="" mso-fareast-language:="" vi"="">Bài và ảnh: Nguyễn Anh Thư (Khoa Di sản Văn hóa)Biên Tập: Nguyễn Thy Nga Normal 0 false false false VI X-NONE X-NONE /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal"; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-parent:""; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:14.0pt; mso-bidi-font-size:11.0pt; font-family:"Times New Roman","serif"; mso-bidi-font-family:"Times New Roman"; mso-bidi-theme-font:minor-bidi; mso-fareast-language:EN-US;} Ngày 24/11/2018, lớp tín chỉ môn Lịch sử Mỹ thuật Việt Nam đã có một buổi thực tế kiến thức thú vị và hào hứng tại Di tích Quốc gia đặc biệt An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương (Hải Dương) Lớp tín chỉ môn Lịch sử Mỹ thuật Việt Nam chụp ảnh lưu niệm với các giảng viên và CLB sinh viên tình nguyện Bảo tàng Lịch sử Quốc gia tại di tích chùa Nhẫm DươngTrước buổi học thực tế, sinh viên đã được nghe giảng về lý thuyết và tiếp cận nhiều vấn đề mang tính lý luận liên quan trực tiếp đến lịch sử mỹ thuật Việt Nam từ thời nguyên thủy đến các giai đoạn lịch sử, trong đó chú trọng đến lịch sử hình thành và phát triển nền mỹ thuật cổ của nước ta từ thế kỷ X - XIX, các mô típ hoa văn đặc trưng của mỗi giai đoạn, phong cách nghệ thuật và thủ pháp trang trí mỹ thuật trên các chất liệu: đá, gỗ, gốm sứ, vải, giấy… Trên cơ sở nắm vững những lý thuyết cơ bản về đặc điểm mỹ thuật từng thời kỳ lịch sử (thời Lý - Trần - Lê sơ - Mạc - Lê trung hưng - Tây Sơn - Nguyễn), sinh viên có thể bước đầu nhận biết các mô típ hoa văn trang trí tiêu biểu từng thời kỳ trên các hiện vật và cấu kiện kiến trúc cổ, từ đó đoán định niên đại cho các hiện vật hoặc công trình kiến trúc qua phong cách mỹ thuật. Hệ thống bia ma nhai trong động Kính Chủ Quần thể Di tích Quốc gia đặc biệt An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương là một trong những trung tâm tôn giáo, tín ngưỡng trong không gian văn hóa Phật giáo linh thiêng, đặc sắc ở vùng Đông Bắc. Cả 3 di tích đều có những cơ sở Phật giáo nổi bật như chùa Tường Vân (An Phụ), chùa Dương Nham (Kính Chủ) thuộc dòng thiền Trúc Lâm và chùa Nhẫm Dương – chốn tổ của dòng thiền Tào Động ở Việt Nam. Khu vực này từng là căn cứ quân sự hiểm yếu, cầu nối kinh tế, văn hóa, chính trị giữa kinh đô Thăng Long với biển Đông và các quốc gia láng giềng. Không những thế, quần thể di tích An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương còn có giá trị đặc biệt về cảnh quan thiên nhiên và khảo cổ học. Kết quả khai quật khảo cổ học tại hang động núi Nhẫm Dương từ năm 2002 đến nay đã phát lộ mật độ di vật dày đặc và quý hiếm, tiêu biểu như xương động vật, răng Pongo hóa thạch, đồ đá, đồ sắt, đồ gốm, tiền cổ có niên đại trải dài hơn 2000 năm lịch sử… Điểm đến đầu tiên của buổi học thực tế là động Kính Chủ trên núi Dương Nhan (xã An Sinh, huyện Kinh Môn, Hải Dương) - nơi từng được vua Lê Thánh Tông (1446-1497) đánh giá là Nam thiên đệ lục động (động đẹp thứ 6 của nước Nam). Thời Trần, trong cuộc kháng chiến chống Nguyên – Mông, vua Trần Nhân Tông đã từng đóng quân trên núi Dương Nhan để chỉ huy quân nhà Trần ngăn chặn mũi tiến công đường thuỷ của quân địch. Động Kính Chủ còn được biết đến như một bảo tàng lưu trữ văn bia cổ độc đáo nhất Việt Nam với 47 tấm bia ma nhai có niên đại kéo dài từ thời Trần đến ngày nay. Chữ khắc trên bia chủ yếu là chữ Hán, chữ Nôm và cả chữ Quốc ngữ, hoa văn trang trí trên bia rất phong phú, mang đậm phong cách mỹ thuật từng giai đoạn lịch sử. Trong động là chùa Kính Chủ thờ Phật, Minh Không thiền sư, Lý Thần Tông, Huyền Quang tôn giả với hệ thống tượng Phật được tạc bằng đá có giá trị về nghệ thuật tạo hình. Ở bên trái cửa động có bốn chữ lớn “Vân Thạch thư thất” (nhà sách Vân Thạch) và bốn chữ nhỏ “Phạm Sư Mạnh Thư” (Phạm Sư Mạnh viết) cho thấy đây vốn là nơi đọc sách của Phạm Sư Mạnh – một vị quan nổi danh thời Trần Tại động Kính Chủ, TS. Nguyễn Anh Thư đã giới thiệu và chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình nhận biết các họa tiết hoa văn trang trí trên bia thời Lê Trung hưng – Tây Sơn - Nguyễn đang được bảo tồn tại đây. Toàn thể sinh viên tham gia buổi học thực tế vừa có dịp ôn lại những kiến thức được học trên lớp, vừa có cơ hội tận mắt chiêm ngưỡng những họa tiết hoa văn đẹp, tinh tế trang trí trên trán và diềm bia cùng với minh văn khắc trên bia biến đổi theo từng giai đoạn lịch sử, mang đậm dấu ấn mỹ thuật từ thế kỷ XIV đến đầu thế kỷ XX. Việc củng cố kiến thức qua trải nghiệm thực tế, học đi đôi với hành trong buổi học cuối cùng trước khi kết thúc môn học đã đem lại hiệu quả nhất định đối với các thành viên trong lớp. TS. Nguyễn Anh Thư chia sẻ kinh nghiệm trong quá trình nhận biết các họa tiết hoa văn trang trí trên bia qua các giai đoạn lịch sử tại động Kính Chủ Điểm đến thứ hai chính là di tích chùa Nhẫm Dương (Thánh Quang tự). Di tích khảo cổ học chùa Nhẫm Dương có hai hang động quan trọng là hang Thánh Hóa nằm về phía tây của chùa và hang Tối nằm tại sườn núi phía tây bắc, cách chùa chừng 250m. Tại di tích chùa Nhâm Dương, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Nguyễn Lân Cường - chuyên gia hàng đầu về Cổ nhân học của Việt Nam, người trực tiếp tham gia khai quật và chỉnh lý các hiện vật khảo cổ phát lộ tại chùa, các sinh viên đã được tận mắt chiêm ngưỡng những hóa thạch xương, răng của 27 loài động vật quý hiếm thuộc kỷ Đệ tứ, cách chúng ta 3-5 vạn năm trong hang Thánh Hóa (xương voi, tê giác, hổ, báo, khỉ, lợn rừng, nhím...), đặc biệt tìm thấy khá nhiều răng Pôngô (đười ươi). Với cách giảng bài đầy sức thuyết phục, không kém phần dí dỏm của PGS.TS. Nguyễn Lân Cường, sinh viên Khoa Di sản Văn hóa đã được nghe giới thiệu những giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hóa, khoa học của chùa Nhẫm Dương – ngôi chùa cổ được xây dựng từ thời Trần (1225 - 1400), là chốn tổ thiền phái Tào Động, từng góp phần chấn hưng Phật giáo Việt Nam dưới thời Lê Trung hưng. Chùa còn bảo lưu được 2 tháp đá thời Lê chứa xá lỵ đệ nhất tổ thiền sư Thủy Nguyệt và đệ nhị tổ Tông Diễn. Bên trong chùa Nhẫm Dương hiện đang lưu giữ, trưng bày hàng trăm hiện vật khảo cổ có giá trị với các chất liệu đá, đồng, gốm sứ, đất nung… Loại hình vô cùng phong phú, tiêu biểu như rìu đá, công cụ và vũ khí bằng đồng thuộc văn hóa Đông Sơn, đồ gốm sứ thời Bắc thuộc, đồ đất nung thời Lý – Trần, đồ gốm men thời Lê sơ, Lê Trung hung, Nguyễn, tiền đồng Việt Nam, Trung Quốc, Lào… TS. Trần Anh Dũng đã dành nhiều thời gian giới thiệu khái quát về đặc trưng hiện vật qua các giai đoạn lịch sử, cách phân loại và nhận biết giá trị cũng như niên đại của đồ gốm men qua hoa văn trang trí. Có thể nói, buổi học thực tế tại di tích Quốc gia đặc biệt An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương với sự tham gia giảng dạy thực tế của TS. Nguyễn Anh Thư (Khoa Di sản Văn hóa) cùng hai chuyên gia hàng đầu về Nhân học và Khảo cổ học đã giúp ích rất nhiều cho sinh viên trong quá trình nhận thức từ lý thuyết đến thực hành, rèn luyện cho các em kỹ năng quan sát và nhận biết niên đại hiện vật, di tích qua phong cách mỹ thuật…. Những giờ học thực tế tại di tích lịch sử cấp quốc gia đặc biệt An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương (Hải Dương) được toàn thể sinh viên lớp tín chỉ môn Lịch sử Mỹ thuật Việt Nam đón nhận trong không khí rất sôi nổi và hào hứng, những câu hỏi có liên quan đến di tích và hiện vật được giảng viên giải đáp ngay tại hiện trường, những kiến thức đã được học trên lớp là nền tảng để các em nhận biết hiện vật trên thực tế đã góp phần củng cố kiến thức cơ bản và nâng cao kỹ năng thực hành cho sinh viên. Có thể thấy, những giờ học thực tế đối với sinh viên chuyên ngành Bảo tàng học là hết sức cần thiết và việc kết hợp giữa lý thuyết học trên lớp với kiến thức thực tế để nâng cao trình độ cho sinh viên giữ vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy của thầy và trò Khoa Di sản Văn Các di vật khảo cổ phát hiện trong hang động ở Nhẫm Dương Bài và ảnh: Nguyễn Anh Thư (Khoa Di sản Văn hóa)Biên Tập: Nguyễn Thy Nga Trở về đầu trang di sản văn hóa mĩ thuật Phạm MênhKính Chủ Hải Dương thực tế 0 Tổng số: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10